Willem Tichelaar beschreven door Johannes David de Vries. Het verhaal van Willem Tichelaar, heeft niet alleen Pleun Troost geїnspireerd tot het schrijven van zijn streekroman. In de 19de eeuw schreef Johannes David de Vries (1819-1855) ook al een roman met hetzelfde onderwerp; De barbier van Piershil: oorspronkelijke roman (Amsterdam: 1845). Dit boek heeft drie drukken gekend (1845/1850/1896) en werd opgenomen in de verzamelbundel van werken van De Vries: Geїllustreerde Romantische werken (1890).
Afbeelding Geїllustreerde Romantische werken (1890)
Het verhaal speelt zich in diverse plaatsen af, waaronder in Piershil. Zo wordt bijvoorbeeld de woning van Willem Tichelaar in Piershil uitvoerig beschreven. De Vries’ beschrijving komt neer op die van een 17de-eeuwse wunderkammer in combinatie met een herenhuis annex barbierswinkel: ‘[…] En daarboven nog het kakebeen van een krokodil en eenige gedroogde vreemdsoortige visschen en zeemonsters.’ En wat verderop: ‘In het midden van dit voorhuis stond een boven alle evenredigheid groote armstoel’.[1] Hoewel er wel degelijk apothekers, chirurgijns en anderen met dergelijke beroepen zijn geweest, die een woninginrichting hebben gehad, passende bij deze beschrijving, is het niet aannemelijk dat Tichelaar daartoe gerekend kan worden.
Afbeelding Wunderkammer
In lijn met de negentiende eeuwse schrijfstijl van historische romans wordt het verhaal onderbouwd met bronverwijzingen naar authentieke documenten. De roman is weliswaar gebaseerd op de daadwerkelijke verwikkelingen rond 1672, maar is allerminst –een blik op de beschrijving van het huis van Tichelaar laat dit duidelijk zien- een (exacte) reconstructie te noemen.
Het verwonderd niet dat De Vries zijn roman heeft doorspekt met moraal en ethiek – hij was student godgeleerdheid – aan de Universiteit van Leiden.[2] De hoofdpersonen zullen ook geїnspireerd zijn op zijn eigen leven. In de barbier van Piershil speelt de fictieve zoon van Willem Tigchelaar, Frans Tigchelaar –een armzalige rechten student aan de Hoogeschool te Leiden- een belangrijke rol. Zonder het verloop geheel uit de doeken te doen; Het verhaal loopt uiteraard niet goed af voor Willem Tichelaar: ‘Toen vielen de blikken der ouders op den bedelaar, en eene onwillekeurige huivering overviel hen beiden, toen zij in hem Willem Tigchelaar, den barbier van Piershil, herkenden.’[3]
Dit artikel is bijgedragen aan piershil.com door Dusty Jacobs.
Bron afbeelding wunderkammer: Het museum van Ferrante Imperato. Uit: Ferrante Imperato. Dell’ historia naturale di Ferrante Imperato napolitano libri XXVIII […] Napels. 1599.Opgenomen i n: Bergvelt, E. e.a. Kabinetten, galerijen en musea. Zwolle: Wanders Uitgevers, 2005. p. 86.
[1] Vries, J. de. ‘5e deel. De barbier van Piershil.’ Geїllustreerde Romantische Werken. Amsterdam: Het Bureel van goedkope geillustreerde boekwerken, 1890.p. 62
[2] Laan, K. ter. Letterkundig woordenboek voor Noord en Zuid. 2de druk. Den Haag / Djakarta: G.B. van Goor Zonen’s Uitgeversmaatschappij, 1952. Zie ook: P.J. Vinken. ‘Jan de Vries, pamflettist, 1819-1855.’ Tirade 49. (2005):109-127.
[3] Vries, J. de. ‘5e deel. De barbier van Piershil.’ Geїllustreerde Romantische Werken. Amsterdam: Het Bureel van goedkope geillustreerde boekwerken, 1890.p. 140