1860 – Het raadhuis van Nieuw-Beijerland

Het voormalige doktershuis alsmede raadhuis van Nieuw-Beijerland zou op iedere monumentenlijst een pronkstuk zijn. Maar ook de aanwezigheid van een koetshuis annex brandspuithuis en een arrestantenlokaal hebben nooit tot een beschermde status geleid.

raadhuis-nieuw-beijerland-circa1955,,Ik heb wel eens gebruik gemaakt van mijn 5 minuten spreekrecht. Buiten de molen en de kerk is er geen enkel beschermd dorpsgezicht, het leeft niet in deze gemeente. Er zijn veel mooie huizen, niets is beschermd,” aldus eigenaar Matthijs Noordermeer. In 2003 zag hij dat het pand te koop werd aangeboden en kocht het samen met zijn partner Roos Beverloo, die hij op latere leeftijd leerde kennen. ,,Roos was niet meteen gecharmeerd van het huis, het was toen nog als bibliotheek ingericht. De boekenrekken stonden er nog en de plafonds waren verlaagd en voorzien van vele spotlichten.” Noordermeer woonde voorheen in een verbouwde boerderij in Willemstad, zoiets ouds zocht hij weer. Vanwege zijn werk bij de Nimag in Heinenoord was de Hoeksche Waard niet onbekend voor hem. ,,Ik hou wel van een monumentaal pand, er is veel ruimte aanwezig en de hoogte van de kamers vind ik wel prettig.” Die hoge kamers kwamen tevoorschijn toen hij het pand zelf in oorspronkelijke staat terugbracht, tot zijn genoegen was er ooit zorgvuldig verbouwd: ,,De gaten waar de verlaging aan hing waren allemaal in de blanco delen gemaakt, niet in de lijsten. Om het plafondornament in de burgemeesterskamer was zelfs een koof geplaatst, ter bescherming.” Het stel heeft onderzoek gedaan naar de historie van het pand en heeft een compleet beeld van de beginjaren tot nu. ,,Van oorsprong was dit een artsenwoning, gebouwd rond 1860. Dokter Du Boeuff was als geneesheer in dienst van de gemeente, het pand is gebouwd als gemeentewoning. Vermoedelijk is het pand in de dertiger jaren als raadhuis in gebruik genomen.” In Nieuw-Beijerland gaan diverse anekdotes door het dorp, een hele mooie is die over een voormalig burgemeester, verteld door inwoner Huib Dekker: ,,Voor de oorlog hadden we op Nieuw-Beijerland burgemeester Ninaber. In die tijd nam de burgemeester het rijexamen af. Hij deed tevens in verzekeringen. Het examen ging als volgt: De burgemeester stond achter het raam van het gemeentehuis. Als de kandidaat zonder brokken de bocht kon nemen van de Voorstraat naar de Kerkstraat, of andersom en hij verzekerde zijn auto bij de burgemeester dan stak Ninaber zijn duim omhoog, ten teken dat de kandidaat geslaagd was!” Ook Matthijs kent een mooi verhaal: ,,Op nummer 27 hiernaast woonde een wethouder. Personen die hun zin niet kregen op het raadhuis belden meteen bij de volgende deur aan om beklag te doen.” Na de herindeling in 1984 kreeg het pand een bibliotheekfunctie, de inpandige woning werd als woonruimte verhuurd. Sinds 2004 wordt het gehele gebouw weer bewoond en zijn alle ruimtes onder het dak met elkaar verbonden. Opvallend zijn de diverse adresaanduidingen voor deze woning. ,,Het afhaalpunt voor de medicijnen en de ingang van het gemeentehuis voor de burgerij is Voorstraat 29a, ik vond daar nog een loket tijdens de verbouwing. De hoofdingang, ooit voorbehouden aan de dokter en de burgemeester, is Voorstraat 29. Aan de zijkant was er toegang tot een aparte woning, Kerkstraat 3. Nu hoort alles bij elkaar. Het bijgebouw tenslotte staat kadastraal bekend als Kerkstraat 5.” De aparte woning met ingang aan de Kerkstraat werd jarenlang bewoond door de zusters IJzerman. De ene zuster werkte als kraamverpleegster, de andere als bode in het gemeentehuis. Via het ontsluiten van een tussendeur liep ze vanuit haar woning zo het gemeentehuis binnen. Het bijgebouw herbergt schatten uit het verleden. Het voormalige koetshuis en brandspuithuis is voorzien van een smeerput, een tussenruimte werd gebruikt voor de opslag van kolen. Het noordelijk gedeelte werd ooit gebruikt als cachot, de versterkte gevangenisdeur met luikje en de tralies zijn nog altijd aanwezig. Ook binnen zijn de sporen uit het verleden legio, zoveel wordt snel duidelijk tijdens een rondleiding door het driehonderd vierkante meter woonoppervlak. Buiten zijn de sleuven voor de fietsende bezoekers van het raadhuis nog altijd aanwezig, ook de nieuw-beijerland-raadhuis-wapentwee gemetselde bloembakken voor de deur (vanwege onderhoud geaccepteerd door Matthijs) staan er nog altijd. In het glas en lood boven de voordeur prijkt het gemeentewapen van Nieuw-Beijerland. Afzuiginstallaties en de nog altijd werkende ventilator in het raam verraden een stevige gemeentelijke rookperiode, onder de vloerbedekking in de gang kwamen de originele tegels van weleer tevoorschijn. In de burgemeesterskamer zit in de midden het luikje van waaruit de telefoondraad naar zijn bureau liep. In 1975 werd het gemeentehuis verbouwd waarbij de secretarie verhuisde naar de eerste verdieping. Hierdoor kon de raadszaal worden vergroot, tegenwoordig bevinden zich hier de woonkamer en de royale slaapkamer. Met een druk op de knop vestigt Matthijs de aanwezigheid op een ander overblijfsel: ,,In de woonkamer is de bel nog aanwezig uit de voormalige secretarie. Via een belsignaal kon de burgemeester op bezoek worden geattendeerd.” Na het originele gemeentekeukentje volgt toegang tot het inpandige woonhuis. Roos: ,,Dit achterhuis werd ook als oefenruimte gebruikt voor de brandweer. De ramen waren dichtgespijkerd, de overburen waren er blij mee toen alles weer open ging.” Op de eerste verdieping van het raadhuis zijn de kamers met de originele deurbordjes nog aanwezig. Zo valt er ‘gemeentesecretaris’ te lezen, maar ook ‘archief’. In dat archief vonden de eigenaren tijdens de verbouwingen de zorgvuldig bewaarde deur van de burgemeesterskamer, houten borden voor aanduiding van een tijdelijke bushalte en een parkeerverbod, zelfs een stukje RTM-rails uit het zeer nabijgelegen traject van weleer doet tegenwoordig als decoratie dienst. Een bijzondere aanwezigheid is ook een verzonken zuilfragment van de oude medicijnkast van de dokter, deze kast is nu te bezichtigen in het museum Hoeksche Waard. Roos Beverloo vertelt vol trots over haar woning: ,,Dit noemt men een lijstgevelboerderij, vanwege de grote horizontale lijst. De gevel is hellend naar voren gebouwd, voor een betere nieuw-beijerland-raadhuisnaamafwatering. Dit is ook goed te zien aan de raamkozijnen. Het pand is niet verzakt, de gevel is bewust zo gebouwd.” De hoofdingang werd vroeger alleen gebruikt bij belangrijke gebeurtenissen, zoals een huwelijksvoltrekking. Tegenwoordig wordt hier nog steeds op Koningsdag (voorheen Koninginnedag) een toespraak gehouden door de burgemeester, ook de aubade hoort bij de traditie. Op de gevel zijn de gietijzeren letters ‘raadhuis’ nog altijd prominent aanwezig. ,,Soms komen er wel eens kleine kinderen voorbij als ik buiten bezig ben. Ze wijzen dan naar me en zeggen kijk, daar staat de burgemeester,” zo besluit Matthijs de rondleiding door de monumentale woning.

Tekening ‘Kadaster’ – Circa 1830

Op deze kadasterkaart uit circa 1830 is te zien dat er al eerder bebouwing stond op deze plaats. Op perceel 229 en 230 woonde Salomon van den Berg, rentenier.

kadaster-raadhuis-nieuw-beijerland-circa1830 kadaster-raadhuis-nieuw-beijerland-circa1830-02

Foto’s ‘Het cachot en het verdwenen kolenhok’ – Januari 2016

nieuw-beijerland-raadhuis-cachot nieuw-beijerland-raadhuis-kolenhok-weg

Afbeeldingen ‘Voor en na de verbouwing in 1975’

verbouwing-1975-bestaand verbouwing-1975-gewijzigd

Knipsel ‘De laatste huwelijksvoltrekking’ – 1983 

laatste-huwelijksvoltrekking-1983

Serie ‘Het raadhuis in ansichten’

Fotoserie ‘Januari 2016’

Knipsel ‘Kijk, daar staat de burgemeester’ – AD 10 maart 2016

ovt-aflevering-009-raadhuis-nieuwbeijerland-10maart-1600

Updated: februari 8, 2024 — 6:49 pm

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.