Een ansichtkaart (ook wel een ansicht of prentbriefkaart genoemd) is een kaart met op één zijde een afbeelding. In het begin van de twintigste eeuw werd deze soort kaart ook wel aansichtkaart genoemd. Uit deze term is de naam meteen te verklaren: het is een kaart met een aangezicht, oftewel een plaatje voorop. Het woord is ook een verkorting van het Duitse Ansichts(post)karte. Veel ansichtkaarten worden verstuurd tijdens de vakantie. Men wil de thuisblijvers laten zien hoe mooi de plek is waar men naar toe is gegaan. De kaarten worden ook als groet of wens gestuurd. Tot 1905 mocht in Nederland de achterkant van een prentbriefkaart alleen gebruikt worden om naam, adres en woonplaats op te schrijven. Een persoonlijke boodschap zette men onder, naast of zelfs rondom de afbeelding. Bij geschiedschrijving over een dorp, zoals op deze website, is het bezit en gebruik van ansichtkaarten een prima hulpmiddel. Vanaf 1960 werd er regelmatig door particulieren gefotografeerd maar in de periode daarvoor was dat zeker niet gebruikelijk. Hoewel het de producent logischerwijs te doen was om het financiële gewin heeft hij tegelijkertijd een prachtig tijdsbeeld geschonken aan opvolgende generaties. Want ansichtkaarten worden bewaard en vandaag de dag zijn er talloze verzamelaars. Ansichtkaarten van provincies, dorpen, steden en thema’s (tram, trein, kerk, molen) worden op het internet en beurzen verhandeld.
Knipsel ‘De jacht is het leukste’ – Algemeen Dagblad 27 november 2006
Verzamelingen zijn er in alle soorten en maten. Zaterdag kwamen verzamelaars van ansichtkaarten bijeen in Oud-Beijerland, op zoek naar dat ene zeldzame ansichtkaartje. ,,Het is een vorm van hebberigheid die voor een buitenstaander moeilijk is te begrijpen,” zegt Pia van Ieperen uit Lopik. Ze kan het weten, want ze is zelf zowel verzamelaar als aanbieder van oude ansichtkaarten. Om haar heen in de Maranathakerk in Oud-Beijerland staan rijen tafels uitgestald met daarop dozen oude ansichten. Ze zijn keurig gegroepeerd naar plaats of soort. Rijen mensen, voornamelijk mannen van boven de veertig, speuren de bakken af, op zoek naar dat ene kaartje. Ze zijn fanatiek, maar de sfeer is heel gemoedelijk. „De jacht’ is het leukste.” zegt Van Ieperen. „Je moet blijven zoeken. Als je het eenmaal hebt, is het voorbij. Het mooiste is natuurlijk iets duurs te vinden, dat je goedkoop in handen krijgt.” Een van de ‘jagers’ is Johan Meinster uit Oud-Beijerland. Hij verzamelt ansichten uit zijn woonplaats. De buit van vandaag bestaat onder meer uit een kaart waarop een tram door Oud-Beijerland rijdt. „Zo’n trammetje is echt zeldzaam. Ik had de kaart in een boek zien staan, maar ik ben hem verder niet veel tegengekomen.” Meinster ziet het verzamelen vooral als een gezellig hobby. Hij heeft het van zijn vader overgenomen. „Een ander zit liever in de kroeg. Het is voor mij vooral nostalgie: oude plaatjes van Oud-Beijerland. Er schijnen zo’n 1500 kaarten van Oud-Beijerland te bestaan. Ik weet niet of dat klopt, maar ik heb er nu zo’n zevenhonderd.” Dat er zoveel kaarten van Oud-Beijerland zijn, komt volgens organisator en verzamelaar Gerard van Duyn door de activiteiten van boekhandel Edel. „Die zijn op een gegeven moment zelf kaarten gaan uitgeven. Daardoor zijn er veel kaarten van de Hoeksche Waard.” De waarde van de kaarten varieert van vijftig cent tot enkele tientjes. Rotterdammer Van Duyn organiseert namens de Nederlandse Vereniging van Prentenbriefkaartverzamelaars door het hele land ansichtkaartenbeurzen. De beurs in Oud-Beijerland keert voorlopig niet meer terug. Van Duyn wisselt om de paar jaar van zaal om steeds andere mensen aan te spreken. Het gevolg is dat de beurs mensen trekt uit alle windstreken. Toch is het ons-kent-ons-gehalte groot. Behalve de verzamelaars, komen er ook mensen langs die hun kaarten aanbieden. Deze kaarten zijn op zolder gevonden of komen uit een erfenis. De eigenaren hopen stilletjes iets bijzonders te hebben, maar Van Duyn moet ze soms teleurstellen. „Een kaart van 1950 kan meer waard zijn dan een kaart van voor de Tweede Wereldoorlog. Destijds schreven mensen meer kaarten. Na de oorlog konden mensen telefoneren en stuurden ze minder kaarten.”
