1932-1937 – de eerste windmolentjes

De smidse deed tevens dienst als garage voor tractoren en werktuigen en in die hoedanigheid werden er ook wel windmolens, bedoeld voor waterhuishouding in de polders, ter reparatie aangeboden. Deze simpele modelletjes werden spoedig een nieuwe uitdaging, dat moest beter kunnen. Het eerste gemoderniseerde exemplaar voorzien van het uitgedachte vlottersysteem werd bij een boer uit de omgeving geplaatst. Het niveau van de waterhuishouding schoot omhoog en nog datzelfde jaar, in 1932, werden 22 van deze molentjes verkocht aan boeren uit de omgeving. Een van de eerste type windmolens werd vervaardigd uit onderdelen, o.a. afkomstig van de A-Ford auto. Het achtercardan werd omgebouwd en de tandwielen werden hieruit toegepast voor de haakse overbrenging. Dit was nog een “halfautomaat”: deze molen stond wel automatisch op de wind door middel van het staartblad als windvaan maar moest nog handmatig in en uit de wind worden gezet door deze vaan 90 graden te draaien. Pas later kwam de volautomaat met twee hulpvanen(staarten). Dit type molen werkt volautomatisch ten opzichte van het waterpeil in de sloot.

Foto’s ‘Bosmanmolentje’

piershil-foto-bosmanmolen piershil-foto-bosmanmolen-02

De haakse overbrenging (bron van deze tekst: Nederlands Centrum voor Autohistorische Documentatie NCAD)

De Bosman molen is een molentje dat geheel automatisch het waterpeil in onze polders op peil houdt, aan de werking van dit mooie stukje techniek komt niemand te pas.
De molen is in 1929 ontwikkeld door de heer Bas Bosman, voor de haakse overbrenging in deze molen gebruikte Bosman een A-Ford achteras. De eerste molens waren half automatisch: de molen draaide zich op de wind door middel van het staartblad. Wanneer men het staartblad met de hand horizontaal draaide ving de molen geen wind meer. Later is de werking volautomatisch geworden. Door middel van een vlotter werd de vaan afhankelijk van de waterstand automatisch verticaal of horizontaal gezet. De A-Ford overbrengingen werden gebruikt tot 1960. Hierna werd over gestapt op Ford V8 achterassen; in de jaren zeventig werd het steeds moeilijker nog een geschikte Ford overbrenging te vinden. Dit resulteerde hierin dat vanaf 1970 de haakse overbrengingen bij de firma Bosman in eigen beheer geproduceerd werden.
Tot 1977 kon de firma Bosman de Ford assen niet aangesleept krijgen. Het was op een gegeven moment zo dat de achterassen vanuit de Scandinavische landen naar Nederland kwamen. Slopers uit die landen verzamelden de assen en kwamen met vrachtwagenladingen naar Piershil. De reden van het uitsluitend gebruik van Ford overbrengingen lag in het feit dat deze verticaal deelbaar waren, (z.g. splitas) en dus het meest geschikt. De Bosman molens zijn wereldwijd verkocht, op veel plaatsen in Nederland zijn de molens met de A-Ford overbrenging nog in gebruik.

Foto Achteras van een A-Ford

piershil-foto-bosmanmolen-ford-02

Foto een type A-Ford molen

piershil-foto-bosmanmolen-ford

De foto hier onder toont het woonhuis (en de werkplaats) van Bosman in 1937. De personen op deze foto zijn van links naar rechts: Bas Bosman (met pet op), Bouwer Stolk, een chauffeur (die werkte voor Van Schouwen op de Oudendijk; hij werd uitgenodigd door Bas om ook op de foto te komen staan), Koos Bosman, Gerrit de Vlaming, Willem Bosman en Chiel Baars. Boven op de kraanbaan staan van links naar rechts Dirk Noordermeer en Jan Snijders. De twee vrouwen die rechts naast het witte hokje staan zijn Ma Bosman (echtgenote van Bas) en Marie de Jong (dienstmeisje).

Foto Woonhuis en werkplaats Bosman – 1937

piershil-foto-bedrijfbosman-1937

Updated: februari 12, 2015 — 12:48 pm
  1. W Dekker-v.d. Heuvel

    Hoi Henk
    Ik weet niet beter dan dat Willem Bosman samen met broers Koos en Bas de molentjes hebben ontwikkeld. Willem is later naar Canada vertrokken. Bas was het meest zakenman en heeft het overgenomen. Maar wat ik van mijn vader heb begrepen heb, is dat het een idee van Willem was.

    1. Ha Wil, 20 jaar voordat Bas naar Piershil kwam werden er al windmolens gemaakt en verkocht hier. Je kunt er hier alles over lezen: https://piershil.com/bosman/windwatermolentjes-van-kimmel-aan-de-zinkweg/

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.