In 1978 was er serieus sprake van dat het bedrijf Bosman verloren zou gaan voor het dorp Piershil. Het scheelde niet veel, maar uiteindelijk is het zo ver niet gekomen allemaal.
Knipsel ‘Bosman wil weg’ – 29 juni 1978
Het waterbeheer- en milieuverbeteringsbedrijf Bosman BV in Piershil overweegt om haar fabriekscomplex binnen afzienbare tijd naar Zierikzee te verplaatsen. Dit werd maandagavond tijdens de raadsvergadering van Piershil door burgemeester B. Kolbach in antwoord op vragen van het raadslid P. Kranenburg medegedeeld. De werkgelegenheid in Piershil zou door de verdwijning van het bedrijf een enorme knauw krijgen. Immers, van het veertig man tellende personeel zijn ruim 25 man afkomstig uit Piershil. In eerste instantie had het bedrijf nog niet zo lang geleden een verzoek bij de gemeente ingediend om het bestaande complex aan de Steegjesdijk te mogen uitbreiden. De welstandscommissie ging daarmee akkoord, maar verzocht het bedrijf om de zij- en voorgevel van de geplande uitbreiding qua vormgeving iets te veranderen, waardoor het visueel gezien iets aantrekkelijker zou worden. De extra kosten van deze verandering – zo werd door de Technische Dienst uitgerekend – zouden ongeveer 1% van de bouwkosten bedragen. Deze extra kosten zijn normaal gesproken voor geen enkel bedrijf een probleem. Immers, ter verfraaiing van een openbaar gebouw moet de gemeente vaak 2% van de bouwkosten neertellen, hetgeen ook de gangbare norm is, aldus Kolbach maandag in de raad. Het bedrijf had daar blijkbaar moeite mee. Want, een paar weken terug hoorden b. en w. van Piershil dat het bedrijf plannen had om helemaal uit Piershil te verdwijnen. De aankoop van een fabrieksterrein in Zierikzee schijnt financieel aantrekkelijker te zijn dan de eerder geplande uitbreidingskosten. Het personeel in het bedrijf is al aangezegd, dat de directie serieus de mogelijkheden bekijkt om het bedrijf eventueel naar Zierikzee over te verplaatsen. Wanneer de plannen definitief doorgaan – dat wordt pas volgende week bekend – is het vrijwel zeker dat de fabriek in Piershil binnen anderhalf jaar wordt gesloten. De directeur J. Bosman desgevraagd: ,,Inderdaad bekijkt het bedrijf de mogelijkheid om het complex naar Zierikzee over te brengen. Volgende week echter kunnen we pas definitief beslissen wat we gaan doen. Op dit moment is de kans ook nog aanwezig dat het complex in Piershil gewoon blijft bestaan”.
Knipsel ‘Bosman definitief weg uit Piershil’ – 11 augustus 1978
Het waterzuiverings- en milieuverbeteringsbedrijf Bosman BV heeft begin deze week haar plannen om naar Zierikzee te verhuizen definitief gestalte gegeven door een voorlopig koopcontract te ondertekenen, waarin de overname van de voormalige machinefabriek Smit en Bolnes – een onderdeel van IHC Holland BV – is geregeld. Desondanks moet de rechterlijke macht begin volgende week uitmaken of Bosman BV ook daadwerkelijk de nieuwe eigenaar van de voormalige machinefabriek gaat worden. Op maandag 14 augustus namelijk dient voor de rechtbank in Middelburg een kort geding tegen IHC Holland BV, dat door een derde gegadigde, de machinefabriek Nemag BV in Rotterdam is aangespannen. Nemag beweert namelijk dat zij de oudste rechten op het complex in Zierikzee heeft en beschuldigt IHC ervan de gebouwen aan twee bedrijven tegelijk te hebben verkocht. Adjunct-directeur A. van Huuksloot: ,,Het is een uiterst gecompliceerde zaak, maar in principe komt het erop neer dat IHC aan zowel Nemag als Bosman BV concrete toezeggingen heeft gedaan. Onze contacten met IHC dateren van september vorig jaar. Sindsdien zijn er veel besprekingen gevoerd waarin van alles werd beloofd en afgesproken, maar waarvan voorlopig nog niets is nagekomen. Overigens hoeft IHC niet direct schuldig te zijn in deze zaak, maar kan het eerder toe te schrijven zijn aan de makelaar in kwestie. Desondanks blijft IHC Holland BV natuurlijk wel juridisch verantwoordelijk.” Een woordvoerder van IHC, W. de Mooij, secretaris van de raad van bestuur, verklaarde desgevraagd: ,,Nemag meent dat wij bindende toezeggingen hebben gedaan, maar dat is beslist niet waar. Het bedrijf is namelijk niet in het bezit van een voorlopig koopcontract. Verder hebben wij in deze kwestie geen commentaar. Tenslotte moet de rechter maar beslissen wie er gelijk heeft.” De firma Bosman BV, die zich wat betreft het kort geding tussen Nemag BV en IHC Holland BV afzijdig houdt, heeft natuurlijk wel belang bij een positieve beslissing van de rechtbank in Middelburg ten gunste van IHC. Tenslotte staat nu de verkoop van de machinefabriek Smit en Bolnes op het spel. “Dat Bosman BV er alle belang bij heeft om naar Zierikzee te verhuizen, bewijzen de al aan geknoopte onderhandelingen met de diverse vakbonden over het opstellen van een regeling voor het veertig man tellende personeel. Tevens heeft het bedrijf haar werknemers al in de gelegenheid gesteld het nieuwe fabriekscomplex in Zierikzee te bekijken. Wat de gevolgen daarvan zijn voor de werkgelegenheid in Piershil, is nog niet helemaal bekend. Alles hangt immers af van de werknemers zelf. Directeur J. Bosman: ,,In beginsel streven we ernaar om alle werknemers mee te nemen naar Zierikzee. We laten hen de vrije keuze om te doen wat ze willen. Ze kunnen bij ons werken en tevens blijven wonen in Piershil, maar ze hebben ook de gelegenheid uit te kijken naar een andere betrekking.” Over de affaire tussen Nemag BV en IHC Holland BV wilde Bosman nog wel kwijt : ,,Ten aanzien van ons bedrijf heeft IHC volgens het boekje gehandeld. Alleen wanneer ze het complex in Zierikzee niet tijdig opleveren gaan wij aan de bel trekken. Voor de rest wachten we rustig af.”
Knipsel ‘Piershil toast op verlies van Bosman BV’ – 17 augustus 1978
Het kan verkeren. Even de klok terugdraaien naar woensdag 10 mei, toen prinses Beatrix en prins Claus een werkbezoek brachten aan Schouwen-Duiveland. ,,Nog steeds hopen we dat een gegadigde zich zal melden voor de gebouwen van bet vroegere bedrijf van Smit en Bolnes. Alles wordt in het werk gesteld om de werkgelegenheid te bevorderen. De excentrische ligging van Zierikzee- die overigens meer gevoelsmatig dan reëel is- vormt hierbij een zekere handicap. Een rol speelt verder het ontbreken van economische faciliteiten ter bevordering van de werkgelegenheid”. Ruim vier maanden geleden nog verzuchtte burgemeester T. H. de Meester van Zierikzee dat het zo verschrikkelijk moeilijk was, enige compensatie te vinden voor het verlies van zo’n tweehonderd arbeidsplaatsen, ontstaan door de sluiting van de scheepsmotorenfabriek Smit en Bolnes. Ongeveer twee jaar staat het enorme fabriekscomplex op het industrieterrein van Zierikzee nu al leeg. En wat is er allemaal niet geprobeerd om de bedrijfshallen te slijten? Dan liggen er plotseling twee zeer serieuze gegadigden op de stoep. En de interesse is dan ineens zo groot, dat de rechter er aan te pas moet komen om uit te maken, wie zich uiteindelijk In het voormalige fabriekscomplex van Smit en Bolnes mag gaan vestigen. Het kan verkeren.
Een geheugenopfrissertje. Eind 1975 werd bekend, dat Smit en Bolnes dicht zou gaan. Het betekende het verlies van ruim tweehonderd arbeidsplaatsen. Een niet geringe klap voor de werkgelegenheid op Schouwen-Duiveland. Diverse pogingen om bedrijf te redden liepen op niets uit. Sinds de sluiting van Smit en Bolnes staken herhaaldelijk geruchten de kop op over de komst van een nieuw bedrijf naar de leegstaande gebouwen. Het bleef bij geruchten. Maar eind vorig jaar leek het er op dat er eindelijk een serieuze kandidaat was gevonden voor het complex. Burgemeester De Meester van Zierikzee kwam tijdens de behandeling van de gemeentebegroting met een vrij verrassende mededeling. Er waren onderhandelingen gaande. Maar die onderhandelingen verkeerden nog in een dusdanig stadium, dat het hem niet verstandig leek de naam van het betrokken bedrijf aan de publiciteit prijs te geven. Maar die naam lekte natuurlijk toch uit. Het bleek te gaan om de nv Nemag uit Rotterdam; een machinefabriek met zo’n honderdtwintig werknemers. De nv. Nemag is gevestigd in de Rotterdamse wijk Katendrecht en moet verdwijnen in verband met. de plannen, die voor deze wijk zijn ontwikkeld. De nv. Nemag hapte echter niet definitief toe, omdat nog tal van onzekere factoren een rol speelden. Het bleef toen weer geruime tijd stil rond de plannen voor een eventuele overname van het voormalige fabriekscomplex van Smit en Bolnes. En toen verscheen deze maand het bericht, dat Bosman waterbeheersing en milieuverbetering b.v. uit Piershil de gebouwen gekocht heeft. Dan verschijnt ook de Nemag weer op het toneel. Volgens de Nemag heeft het bedrijf uit Piershil de gebouwen in Zierikzee voor baar neus weggekaapt. De Nemag betwist de rechtmatigheid van de verkoop van de Zierikzeese bedrijfsgebouwen aan Bosman. Volgens de Nemag heeft zij op grond van mondelinge toezeggingen, gedaan door de makelaar, recht op het fabriekscomplex. En daar had je het gedonder in de glazen. Een welles-nietes spelletje, dat maandag werd voortgezet tijdens een kort geding voor de Middelburgse rechtbank.
Aderlating
Piershil, een dorpje in de Hoekse Waard met zo’n dertienhonderd inwoners. Het silhouet wordt bepaald door de toren van de hervormde kerk en de molen Simonia. Op de achtergrond de vage contouren van het industriegebied Moerdijk. Bosman b.v. is het enige bedrijf van betekenis in Piershil. Er werken ongeveer vijftig mensen. Geen wonder, dat het vertrek van Bosman uit Piershil een gevoelige aderlating zou betekenen voor de werkgelegenheid in zo’n klein plaatsje. De directie van Bosman is nooit zo erg scheutig geweest (,,we willen echt wel meewerken, maar het is nu nog te vroeg”) met het verstrekken van informaties over de redenen van de voorgenomen verhuizing naar Zierikzee. Commercieel directeur Bosman: ,,We vinden de gebouwen van Smit en Bolnes erg geschikt. Laten we het daar voorlopig maar op houden”. Districtsbestuurder H. van Winkel van de industriebond NVV in Dordrecht heeft er heel wat minder moeite mee om dieper in te gaan op de achtergronden. ,,Bosman moet uitbreiden. Ze hebben geprobeerd om dat in de gemeente Piershil te doen. En ze zeggen daar op moeilijkheden te zijn gestuit, die voor hen onoverkomelijk zouden zijn. Dat waren moeilijkheden met betrekking tot ruimtelijke ordening. De welstandscommissie had bepaalde eisen gesteld. En wilde Bosman daaraan voldoen, dan zou de zaak veel te duur worden. Dat is overigens tegengesproken door een wethouder van de gemeente Piershil. Die heeft gezegd: het had best mogelijk geweest om tot een akkoord te komen”.
Echte
Die wethouder is P. van Prooyen. Volgens de PvdA wethouder kost het Bosman slechts enkele duizenden guldens. ,,Het exacte bedrag weet ik niet, maar het staat in geen enkele verhouding tot de hele investering”, om aan de eisen van de welstandcommissie te kunnen voldoen. En wat zijn volgens wethouder Van Prooyen dan de echte motieven van Bosman om naar Zierikzee te vertrekken? “Het is voordeliger. De aankoop van de gebouwen in Zierikzee gaal Bosman minder kosten dan nieuwbouw in Piershil”. Van Prooyen laat er geen enkele twijfel over bestaan, dat hij het betreurenswaardig vindt, dat een bedrijf, dat negenenveertig jaar in Piershil gevestigd is, wil vertrekken. Wij hadden graag alle medewerking aan de uitbreiding willen verlenen. Wij hebben Bosman geprobeerd te weerhouden van zijn plannen om te verhuizen. Dat is ons niet gelukt. Wij vinden dat ontzettend jammer, omdat daardoor de werkgelegenheid in zo’n klein plaatsje toch in het gedrang komt.
Afwegen
Districtsbestuurder H. van Winkel “Door de geringe openheid van Bosman, is het niet zo, dat het personeel er echt van overtuigd is, dat het noodzakelijk is om het bedrijf naar Zierikzee over te plaatsen. Maar ze willen de werkgever duidelijk het voordeel van de twijfel geven. Bosman heeft namelijk gezegd: “als we hier blijven en we kunnen niet uitbreiden en draaien zoals wij willen, dan gaan we binnen een paar jaar op de fles” En voor die twijfel zitten de mensen. Het Is voor hen een kwestie van afwegen.”
De directie van Bosman wilde eind vorige week geen medewerking (alweer: ’te voorbarig’) verlenen om op het bedrijf enkele personeelsleden te interviewen. Maar buiten de fabriekspoort liet een aantal werknemers er geen twijfel over bestaan: als het aan hen ligt wint de nv. Nemag het kort geding. Dan kunnen zij tenminste rustig in Piershil blijven. Morgen zullen ze het weten. Dan zal de rechter uitspraak doen in het geding. In Piershil willen ze best een toast uitbrengen: op het verlies van Bosman.
Op 18 augustus werd een uitspraak gedaan, deze werd op 19 augustus in de krant gepubliceerd:
Artikel ‘Bosman zit er naast’ – Nieuwsblad Hoeksche Waard 25 augustus 1978
Middelburg — De president van de Middelburgse rechtbank, mr. G. R. André de Laporte heeft bepaald dat Nemag BV de eerste koper is van de gebouwen van Smit en Bolnes in Zierikzee en niet Bosman, het milieu- en waterzuiveringsbedrijf uit Piershil. Nemag was al in een vergevorderd stadium wat de koop betreft met IHC Holland BV (waarvan Smit en Bolnes deel uitmaakte toen de bedrijfspanden plotseling aan Bosman BV verkocht werden. Nemag nam dit niet en spande een kort geding aan tegen IHC. Nu Nemag in het gelijk is gesteld zal THC Holland de proceskosten moeten betalen.
Het Piershilse bedrijf is bepaald niet de lachende derde. Indien het bedrijf verkocht wordt zal het namelijk aan Nemag verkocht moeten worden. Bosman zit er dus naast. ,,Voor ons is de gehele zaak rond de voorgenomen vestiging in Zierikzee op een teleurstelling uitgelopen. Wie had ooit verwacht dat dit een rechtzaak zou worden. Wij zijn geen partij in deze zaak. Het ligt ook niet op onze weg om commentaar te leveren. We zullen nu moeten afwachten”, aldus de teleurgestelde directeur J. Bosman na afloop van het kort geding in Middelburg. Smit en Bolnes is niet verplicht de bedrijfsruimten van de hand te doen aan wie dan ook. De rechter zal ook hierover –
indien dat aan de orde komt – een uitspraak moeten doen.
