Dit artikel is gepubliceerd in de Hoeksche Waard Exclusief van 4 juni 2019 (website HWE). U kunt dit artikel downloaden in PDF-formaat: HWE-Bosman-90jaar-4juni2019
In augustus 1929 beëindigde de toen vijfentwintigjarige Bas Bosman zijn carrière als machinist op de vaart. Hij vestigde zich als smid aan de Sluisjesdijk te Piershil, om daar een bestaan op te bouwen. Bosman Watermanagement viert binnenkort het negentigjarige jubileum, voor Dik Bosman reden om de historie van het vermaarde familiebedrijf in een boekwerk vast te leggen.
Hoe kwam je op het idee voor het boek?
Het is een vervolg, mijn eerste boek gaat over de vaarperiode van mijn vader Bas. Na zijn opleiding tot machinebankwerker werkte hij bij een machinefabriek in Charlois. Na het halen van machinistendiploma kwam hij op de grote vaart. Ik heb veel onderzoek gedaan naar zijn reizen en de diverse rederijen. Dat avontuur duurde tot 1929. Hij kreeg een telegram waarin de geboorte van zijn eerste kind werd aangekondigd, toen wilde hij niet meer varen.
Dat was een lastige tijd om werk te vinden.
Het waren de crisisjaren. Hij had al ervaring opgedaan in de in de smederij en wagenmakerij van zijn vader in Rotterdam, werkzaam voor de boeren in Charlois. Omdat al drie oudere broers in dat bedrijf werkten was er geen plaats meer voor hem.
En hoe kwam hij dan in de Hoeksche Waard terecht?
In een advertentie las hij dat Van Nugteren uit Piershil zijn smederij te koop aanbood. De kostprijs van 8000 gulden werd dankzij hulp van familieleden bijeen gebracht. Broer Dirk ging ook mee, om mijn vader de kneepjes van het paarden beslaan bij te brengen.
Op welke datum werd het bedrijf geopend?
Op 30 augustus 1929. Kort daarop tekende hij een contract met de American Petroleum Company, als depothouder van Standard Motor Oil. Vanwege de opkomst van de elektriciteit opende hij ook een winkeltje in Philips-onderdelen. Later kwamen ook zijn broers Willem en Koos in het bedrijf, om er gezamenlijk een succes van te maken.
Er is veel te schrijven over de groei van het bedrijf!
Ik heb de schoenendoos met herinneringen omgedraaid, dat probeer ik nu beknopt in boekvorm te gieten. Ik ben al een keer helemaal opnieuw begonnen, het eerste onderwerp omvatte al een volledig dik boek. Het moet wel leesbaar blijven.
Ik las pas dat de beroemde windmolentjes bij het veertigjarige jubileum in 1969 niet eens 5% van de omzet vormden.
Dat klopt, toch zijn er ongeveer 10.00 gebouwd. Volgens de molendatabase zijn er nog 1252 actief. Toen al deden we aan compleet ontzorgen. De klant heeft wateroverschot, wij lossen dat op. Door afwezigheid van toeleveranciers moesten we alles zelf maken. Voor de molens, pompen en gemalen hadden we een plaatsingsploeg. We deden ook het onderhoud, allemaal spierballenwerk.
Maar er is veel te vertellen over de molens toch?
Zeker. Alle verschillende types zoals de halfautomaat, de kwikstaart en de volautomaat komen aan bod. Ook vond ik een brief die in de oorlog in opdracht van de Duitsers werd verzonden. De moleneigenaren moesten de wieken groen verven, om weerspiegeling tegen te gaan.
Wanneer ben je zelf in het bedrijf terecht gekomen?
In 1963, twee jaar na mijn broer Jaap. Ik wilde liever gaan varen, maar dat was niet bespreekbaar. Na enkele jaren op de werkvloer werd ik achter de tekentafel geplaatst. De informatie uit alle zakboekjes op de werkvloer moest worden samengebracht, het resulteerde in een betere werkvoorbereiding in alle opzichten.
Wat waren de uitdagingen in die tijd?
Het vinden van goed personeel. We speelden in op de problematiek rondom huisvesting. In Piershil lieten we twintig huizen bouwen, nieuw personeel kon meteen een huurhuis betrekken.
Hoe vond je vader het toen zijn pensionering aanbrak?
Hij zag dat wij het oppakten, hij bleef wel meedenken. Hij was vooruitstrevend en voorspelde dat de rioolwaterzuivering ooit met behulp van DNA zou functioneren. Zijn gedachtespinsels gingen maar door, ik heb nu hetzelfde. Vijftien jaar na mijn vertrek bij het bedrijf heb ik nog steeds veel nieuwe ideeën.
Waar ben je trots op?
Op wat we voor elkaar hebben gekregen. De werknemers hebben ervoor gezorgd dat het bedrijf nog bestaat na 90 jaar. Mijn vader was een belangrijk onderdeel bij het ontstaan, het behoud is een verdienste van allen.
Kom je er ondanks je pensionering nog wel eens over de vloer?
Zeker! Regelmatig laat ik mijn neus zien, soms wordt er ook nog om een advies gevraagd. Tegenwoordig zijn de visvriendelijke pompen actueel. Wil je ze zien? Dan gaan we nu naar het bedrijf!
Vissterfte? De oplossing ligt in Piershil
De ontvangst door directeur/eigenaar Bart-Jan Brandt is hartelijk, Leo Kranenburg (Verkoop Pompen) geeft spontaan een rondleiding door het bedrijf. Het laatste nieuws? Vanwege ruimtegebrek wordt door Singapore een stuk zee ingepolderd. Boskalis legt de polder aan, de pompen worden geleverd door…Bosman Watermanagement. En de laatste innovatie is zichtbaar in de werkplaats, enorme pompwaaiers staan klaar voor montage. Visvriendelijkheid is het woord van de dag.
Leo Kranenburg: ,,Het onderwerp is actueel vanwege Europese wetgeving over een vrije vismigratie. Vispassages worden aangelegd, de sluizen moeten op een kier, de vissterfte door pompen moet omlaag. Ons pomptype Vision is vanaf 2012 ontwikkeld, in samenwerking met Bart van Esch van de Technische Universiteit Eindhoven. Het slakkenhuis waarin de pompwaaier is ondergebracht heeft een speciale vorm, doordat maar één schoep aanwezig is blijkt de kans op een botsing minimaal. Diverse aanpassingen zijn gemaakt, ook draait dit type pomp op een laag toerental. We hadden ingeschat dat 98% van de vis ongeschonden door de pomp zou kunnen zwemmen. Bij de eerste test door een onafhankelijk gecertificeerd bedrijf werden we blij verrast met nog betere cijfers. We hebben al orders voor 55 van dergelijke pompen binnen. Dus hoewel het onderwerp van vissterfte in oude pompen (die werken als gehaktmolens) plotseling actueel is, ligt de oplossing hiervoor al lang klaar in Piershil. Voor waterschappen zijn de voordelen legio: de pompen zijn duurzaam en onderhoudsvrij, een inspectie kan eenvoudig worden uitgevoerd. En in de uitvoering ‘metal-casing’ zijn ze betrekkelijk eenvoudig in te bouwen in bestaande gemalen.”
Bij de foto’s:
Dik Bosman (links) en Leo Kranenburg poseren in de werkplaats.
De groei van het bedrijf in beeld: begonnen als smederij langs de dijk.
1948: Bas Bosman (rechts) ontvangt Prins Bernhard in Piershil.
Plaatsing en onderhoud…allemaal spierballen werk (v.l.n.r.: Jaap Bosman, Jaap de Klerk, Gerrit Bijl (chauffeur uit Mijnsheerenland) en Cor Veerman.
Mooi verhaal Henk!! Grote bewondering voor deze innovatieve mannen van vroeger en nu!!
Is het boek van Dik Bosman over het familiebedrijf Bosman al verschenen of ergens beschikbaar?
Mooi te lezen, na 9 jaar werkzaam te zijn geweest ben ik nog steeds geïnfecteerd met het watervirus. In de jaren ‘80 zijn er door Bosman veel rioolwaterzuiveringen ontworpen en gebouwd. Voor die tijd een energetische oplossing voor de energiecrisis, de markt kijkt uit naar nieuwe ontwikkelingen.