1977 – Toch heemtuin in Piershil

In de jaren zeventig werd voor het eerst gesproken over de aanleg van een heemtuin in Piershil. Drijvende kracht achter de plannen was de Stichting tot Behoud van Natuur en Landschap. Omdat de plannen steeds concreter werden, gaf deze stichting in 1976 een voorlichtingsbijeenkomst. Als plaats voor deze heemtuin was het gebied ten zuiden van de kerk uitgekozen, daar waar vanaf 1648 tot 1831 het buitenverblijf van de Ambachtsheer (het Hof van Piershil) heeft gestaan, met aangrenzende royale tuin. De ruimte was vrijgekomen nadat in 1973 de daar gevestigde boomgaard door de eigenaar Rozendaal was gerooid en het land na de ruilverkaveling anders konden worden benut.

Artikel ‘Uitleg voorlichtingsbijeenkomst’ – 1976

De Stichting tot Behoud van Natuur en Landschap in de Hoeksche Waars is, zoals bekend, al jaren bezig om een heemtuin in Piershil van de grond te krijgen. Een loffelijk streven vindt Binnen en Buiten de Waard. Omdat de plannen voor de heemtuin in een vergevorderd stadium verkeren, besloot de Stichting een voorlichtingsbijeenkomst te organiseren. In januari 1977 bleek dat er in de gemeenteraad grote verdeeldheid was over de plannen. Enerzijds werd het plan omarmd, anderzijds werd gesproken over een luxe kapitaalswerk, ‘zonde van het geld’. Critici vonden de plaats meer geschikt voor een speelweide voor de jeugd.

Artikel ‘Rel om Heemtuin’ – Woensdag 26 januari 1977

In de gemeenteraad van Piershil zijn gisteravond harde noten gekraakt wat betreft het aanleggen van een zogenaamde heemtuin in de gemeente. VVD-er F. Rozendaal, vurig pleiter voor een speelgelegenheid voor de ‘opgeschoten jeugd’ zag op de plaats waar de heemtuin misschien zou gaan komen liever een stuk grond waar de jongeren zich thuis zouden voelen. De socialist L. J. van Beusekom daarentegen zag op de betreffende plaats liever een heemtuin verrijzen. Rozendaal trok sterk in twijfel of de bevolking van Piershil wel zo gebaat zou zijn met een dergelijke tuin. Zo stelde hij voor om een enquête op de bevolking te houden om te peilen waar de algemene voorkeur naar uit ging. We kunnen beter een enquête houden dan een principebesluit over deze zaak nemen. Dan weten we tenminste wat onder de Piershillenaren leeft”, zo meende Rozendaal. Locoburgemeester P. Vink zegde toe, dat het college het voorstel over drie weken opnieuw aan de orde zou brengen. Het liberale raadslid let zich echter niet ompraten. Hij vond dat er nu maar eens spijkers met koppen geslagen moesten worden. Ik wil het voorstel om een enquête te houden nu direct in stemming brengen”, riep hij. Het college van burgemeester en wethouders steunde dit voorstel niet; de Protestraadsleden A. Kersten en P. Kranenburg stonden echter volledig achter Rozendaal. Voorzitter Vink probeerde de zaak nog wat te sussen, door de raadsleden uit te leggen, dat het allemaal zo’n vaart nog niet liep. ,,Die heemtuin is echt nog niet zeker”, zo stelde hij. Toen echter de raadsleden voet bij stuk hielden, riep Vink: ,,U stelt het rijkelijk scherp. Dit lijkt op een motie van wantrouwen tegen het college. U drijft politiek tegenover een onvolledig college”. De stemming van Rozendaal ging toch niet door. De hamer was gevallen. Het punt heemtuin komt over drie weken opnieuw aan de orde. Op grond van het regelement van orde had Rozendaal zijn stemming kunnen krijgen. Hij had de steun van twee raadsleden. Na de vergadering echter verklaarde hij: ,,Ik wilde het niet doordrukken. We waren toch in de minderheid geweest. Misschien houd ik die enquête zelf wel..”. Wat de raadsleden over het punt heemtuin in hun algemene beschouwingen hebben gezegd, leest u op pagina 3.

Artikel ‘Raad Piershil verdeeld over Heemtuin’ – 28 januari 1977

De gemeenteraad van Piershil heeft verdeeld gereageerd op de plannen die de stichting Behoud Natuur en Landschap in de Hoeksche Waard heeft om een ,,heemtuin” aan te leggen in deze gemeente. Alleen de PvdA-fractie sprak zich, in de algemene beschouwingen over de gemeentebegroting 1977, uit voor de aanleg van zo’n heemtuin, terwijl de VVD- en de prot.chr.-fractie ronduit tegen waren. De socialist L. J. van Beusekom onderstreepte als enige van harte de plannen voor een heemtuin, een tuin vol wilde planten. Het PvdA-raadslid zag zo’n tuin helemaal zitten: ,,Een parktuin, met daarin een waterpartij die omzoomd wordt door lage kaden. Hoge en lage stukken, en dit alles doorsneden met wandelpaden in zijn simpelste opzet”. De VVD-er F. Rozendaal rangschikte de aanleg van zo’n heemtuin echter onder de ,,luxe kapitaalswerken” en daar was hij volledig tegen. Hij zag het 7600 vierkante meter terrein achter de Herv.kerk – een voormalige boomgaard – liever omgevormd tot een speelveld voor de jeugd. Rozendaal: ,,Het terrein kan helemaal opnieuw rondom met bomen worden beplant, waardoor het aanzicht van het dorp sterk wordt verfraaid. Er kunnen speelvelden op worden gemaakt voor alle jeugdigen, zoals een rolschaatsbaan, een basketbalveld, een speeltuin, een trapveld, enz. In de zomer zou het terrein zeer geschikt zijn voor buitengymnastiek van de scholen. De jeugd zou er zich in de zomer zeer goed kunnen vermaken, bijvoorbeeld voor het bouwen van een huttendorp. Alles bij elkaar zou dit terrein een echt ,,home” worden voor de jeugd, waar ze zich volledig kan uitleven. Rozendaal zag verder nog mogelijkheden om het terrein winters onder water te zetten, wanneer er in de toekomst behoefte mocht ontstaan aan een andere ijsbaan, dicht bij het centrum. Rozendaal meende dat de Piershilse gemeenschap meer zou hebben aan een op dergelijk manier ingericht terrein voor de jeugd, ,,dan aan een heemtuin voor een paar idealisten”. En verder: ,,Ik zie een heemtuin net als goeie boter. Het is een luxe die men pas aanschaft als je er andere, meer noodzakelijke dingen niet voor hoeft laten staan”.

GEEN INTERESSE

Woorden, die ook uit het hart gegrepen bleken van het prot.chr. raadslid A. Kersten. Ook hij pleitte voor de inrichting van het betrokken terrein als speelweide voor de jeugd. ,,Als hier dan ook nog een half verhard terrein wordt gemaakt dan kan de jeugd er zelfs in de herfst en winter gebruik van maken”, aldus Kersten. En verder: ,,Door dit te verwezenlijken kan er dan ook handelend opgetreden worden tegen het voetballen op straat en op de parkeerplaats bij het dorpshuis”.

Kersten constateerde tevens dat op een eerder in het dorpshuis van Piershil gehouden voorlichtingsavond geen enkele belangstelling bij de bevolking voor zo’n heemtuin is gebleken. ,,Het leeft slechts bij een paar mensen zeer intens”, aldus het raadslid Kersten, dat zich voorts afvroeg hoe er met de geraamde bedragen van f 32.000 en f 17.000,- ooit een heemtuin aangelegd zou kunnen worden. Kersten betoogde dat de grootste aandacht besteed zou moeten worden aan de grondsoort, de bewerking er van en aan de waterhuishouding. In het algemeen zou een heemtuin ook het best aarden op een arme grond (veen- of zandgrond) en niet op kleigrond.

De bovenste grondlaag zou, om te beginnen, helemaal onkruidvrij opgeleverd moeten worden. Hij concludeerde daaruit dat het ontzettend veel gaat kosten om de grond geschikt te maken voor heemtuin; eigenlijk zou men zelfs moeten beschikken over verschillende grondsoorten om een aantrekkelijke plantengroei mogelijk te maken. Daarnaast nog zou zo’n heemtuin speciale aandacht vragen wat betreft | het onderhoud. ,,Het is allemaal handwerk, zelfs schoffelen is er niet bij. Dat wordt wieden en nog eens wieden, zonder einde”, aldus Kersten.

Artikel ‘Toch heemtuin in Piershil?’ – 11 maart 1977

Piershil – De gemeenteraad van Piershil zal maandag a.s. een principebesluit nemen inzake de aanleg van een heemtuin. Tijdens de algemene beschouwingen zijn er omtrent de heemtuin al harde noten gekraakt tussen de raadsleden F. Rozendaal (VVD) en J. van Beusekom (PvdA). Rozendaal zag liever een speelgelegenheid voor de jeugd in de gemeente, een zaak waarvoor hij zich al sinds zijn zitting in de raad inspant, terwijl Van Beusekom een fel voorstander is van de stichting van een heemtuin.

,,Bij ons is de vraag gerezen of in de gegeven omstandigheden op het betreffende perceel een combinatie worden gevonden waarbij zowel een heemtuin als speelveld kan worden gerealiseerd”, aldus het college van burgemeester en wethouders in hun toelichting op het voorstel. Van de plaatselijke commissie voor ruilverkaveling ,,Korendijk-Strienemonde” heeft het college bericht ontvangen, dat na veelvuldig overleg het ministerie vaan CRM en de Cultuurtechnische Dienst bereid zijn gevonden mee te werken aan de realisering van de heemtuin waarbij in principe een bijdrage in de realiseringskosten gegeven kan worden van 75 procent.

,,Anderzijds leeft in de de gemeenschap en ook in het college sterk de gedachte om het betreffende perceel in te richten als speelveld voor de jeugd”, aldus de toelichting.

Maandagavond zal blijken in hoeverre Rozendaal en Van Beusekom het eens zullen worden. Van hen hangt het min of meer af of Piershil een heemtuin, een speelveld of beide krijgt.

Raadslid Rozendaal: Tachtig procent wil speelgelegenheid

Piershil – Het VVD-raadslid F. Rozendaal heeft, ter voorbereiding op de discussie van maandag a.s. in de raad, een telefonische enquête onder de bevolking gehouden. Hij heeft vrijwel iedereen die in Piershil telefoon heeft om een mening gevraagd. Rozendaal: ,,Ik heb avonden achtereen zitten bellen. Ik ben in het telefoonboek gewoon bij de A begonnen en bij de Z geëindigd. Alleen de raadsleden heb ik niet benaderd en een stuk of tien mensen die ik na herhaaldelijk bellen nog niet aan de lijn kreeg. Uit de enquête blijkt dat tachtig procent van de bevolking voorkeur uitspreekt voor de aanleg van een speelgelegenheid, dat tien procent liever een heemtuin wil en dat tien procent, voornamelijk ouderen, geen voorkeur heeft”.

Artikel ‘Nu definitief heemtuin in Piershil’ – 14 maart 1977

Na felle discussie eindelijk zekerheid.

De gemeente Piershil krijgt toch een heemtuin. Dit werd maandagavond na uitgebreid overleg in de raad besloten. Eerste spreker in de heemtuinaffaire was het socialistische raadslid L.J. van Beusekom die, voorafgaande aan zijn uiteindelijke betoog, een lange inleiding hield.

,,In 72-73 werd gesproken in de raad over de bouwval Kade 2. Er was een voorstel van burgemeester Vries om het pand af te breken. Ik zat toen nog op de publieke tribune en ben opgestaan en heb een vurig pleidooi voor Kade 2gehouden. Toen kwam de korenmolen. Dat was hetzelfde liedje. De hele zaak is daarom een drieluik. Piershil is een kunstwerk dat uit drie delen bestaat. Het derde deel, de heemtuin, moet nu aangebracht worden. Het is niet zomaar een stukje grond. Het vertegenwoordigt een brok historische waarde. De heemtuin is een zeer positieve ontwikkeling”.

Gratis

,,Het is beslist geen stel enthousiastelingen dat aan deze tuin gaat werken. Er komt een goed en regelmatig onderhoud, dat voor de gemeente geheel kosteloos is. het wordt een mooi een mooi en leerzaam gebied, dat bovendien voor iedereen vrij toegankelijk is. Deze tuin zal de mensen weer liefde voor de natuur bijbrengen. Met name de onderwijskrachten juichen het project van harte toe”, aldus van Beusekom.

Verder merkte hij op dat er in de tuin ongeveer 350 verschillende plantensoorten zullen komen die alle in de Hoeksche Waard voorkomen of voorkwamen. ,,Dit stukje brengt terug, wat vroeger was”, aldus het PvdA-raadslid.

Artikel ‘Toch heempark in Piershil’ – 1977

Een heempark is een gebied waarin planten groeien, die óf zeldzaam voorkomen óf die vroeger in het gebied voorkwamen. De Hoeksche Waard krijgt ook zo’n park en wel in Piershil. Niet iedereen is even tevreden met de heemtuin. Tot voor kort was dit park iets dat de politieke kringen in Piershil danig in beroering bracht. ,,Omdat Piershillenaars niet weten wat een heempark inhoudt, vinden ze het ook niet leuk”, vertelt bioloog en bestuurslid van de Stichting tot behoud van Natuur en landschap, Aad van Tiggele. ,,Maar de belangstelling neemt toe naarmate men meer over de zaak te weten komt. Bovendien is de aanleg van een heempark toe te juichen uit oogpunt van educatieve overwegingen. Zodoende worden de Hoekschewaarders meer bewust van het feit dat er in de streek meer schoonheid te vinden is dan men ooit zou durven vermoeden”, aldus de Numansdorpse bioloog. Aad van Tiggele legt uit waarom de heemtuin juist in Piershil komt en niet op de aangeboden plaats bij het recreatieoord Binnenbedijkte Maas. ,,Je kant het recreatieoord Binnenbedijkte Maas beter zien als een gebied waar men aan actieve recreatie kan doen zoals zwemmen, voetballen etc. Per definitie komen daar dus mensen die niet geïnteresseerd zijn in de rustige, educatieve recreatie. Daarom past een heempark niet aan de Binnenmaas. De mensen zouden er daar nooit de bedoeling van begrijpen. Men zou in het park gaan voetballen of vernielingen aanrichten. Een heempark is voor geselecteerd publiek – dat wil zeggen – niet voor een elitair groepje hoor, maar geselecteerd wat de natuurhistorische interesse betreft”, legt Aad van Tiggele uit. Een tweede reden van de stichting om een heempark in Piershil aan te leggen is het feit dat het park bijzonder goed zou passen in de groengordels die tussen Piershil en Zuid-Beijerland komen. ,,Op de plaats waar de heemtuin komt, was vroeger altijd al een park. Toen de boomgaard gerooid werd, was dat een rot gezicht. Er moest en zou een groenvoorziening komen. De ruilverkaveling droeg het toen over aan de gemeente met de eventuele mogelijkheid om er een heempark op te realiseren”, aldus de bioloog over de voorgeschiedenis. ,,In Piershil heeft me er zogenaamd geen behoefte aan, maar dat is omdat de inwoners het gewoon niet kennen. Dan spreekt een speeltuin natuurlijk veel meer aan…Men heeft geprobeerd dat heempark met onsportieve argumenten de grond in te boren. Ik vind het niet eerlijk om de burgerij een dergelijke keuze te laten maken. Ik ben toch blij dat men het besluit genomen heeft om een recreatieproject in het educatieve vlak te laten opzetten”, zegt Van Tiggele. Aad noemt het project ,,een verrijking van de Hoeksche waard”, ,,we hebben de bekende landschapsarchitect Sipkes benaderd. Hij is een specialist op dit gebied. We gaan in de heemtuin bepaalde milieus kweken, waarin bepaalde planten optimaal groeien. Voordat alles een beetje volgroeid is zijn we wel zo’n vier à vijf jaar verder. Het is trouwens ook maar de vraag of het in de eerste jaren zal aanspreken”, merkt Aad op. Het project begint met de aanleg van bossages. Dat is hert geraamte van het heempark. Daarna wordt de vijver gegraven. De grond die daarbij vrij komt, wordt weer gebruikt voor het creëren van reliëf en dijktaluds in het park. Er zal ook het nodige veen naartoe gebracht moeten worden. Dat duurt ook wel een poos eer dat zich gezet heeft. De vijver krijgt een lengte van ongeveer 40 meter. Het dijklichaam daarachter wordt plusminus 3 meter hoog. bij de ingang van de heemtuin wordt een klein speeltuintje aangelegd. De aanlegkosten worden voor 75 procent voor rekening van CRM en de ruilverkaveling genomen. Het onderhoud van het park en de resterende 25 procent wordt door de stichting zelf betaald. ,,We hebben veel donateurs nodig. Ook hulp bij de aanleg zouden we enorm op prijs stellen”, zegt van Tiggele. De stichting tot behoud van Natuur en Landschap heeft momenteel ook een aantal dijken in pacht. ,,We proberen om de oorspronkelijke flora weer op de dijken terug te krijgen. Vroeger kwamen er de meest fantastische bloemen op voor. Maar ja, het gras wordt in juni gemaaid en alle fraaie bloemen die nog in knop zijn, worden dan tegelijk met gras afgesneden. Wij gaan de dijken in augustus maaien. Dan hebben de bloemen inmiddels gebloeid en komt het zaad weer in de bodem. Bemesting, daar moeten we ook niets van hebben. De planten en bloemen op de dijken doen het het best op schrale grond”. Aad verder nog over de heemtuin: ,,De heemtuin is gemeenschappelijk bezit. Het is voor jong en oud en voor groot en klein. We zouden graag wat hulp vanuit de burgerij ontvangen. We moeten de heemtuin met elkaar tot stand brengen. Het is zeker geen elitair parkje voor een paar enthousiastelingen. We beginnen waarschijnlijk aan het einde van het najaar met de heemtuin. We zijn er erg blij mee, hoewel de heemtuin er op de meest belachelijke zakelijke voorwaarden gekomen is”, aldus Aad van Tiggele.