1830 – Het Hoge Huys van Numansdorp

wittehuis-schilderij-1840Op 13 mei 1829 verkocht Hendrik Visser zijn bezit aan Arie Vlielander. Het eeuwoude logement werd kort daarna gesloopt ten behoeve van een nieuw pand, bedoeld als woon- en kantoorruimte. Ruim 185 jaar later is het witte huis aan de Schuringsedijk 2 te Numansdorp nog altijd een opvallende verschijning.

‘Hij bouwde voor zich zelven op het schoonst gelegen punt van den zeedijk in Lombardischen stijl het zogenaamde Hooge Huis’, zo valt te lezen in één van de vele publicaties over het geslacht Vlielander. Vanaf 1990 woonde Jo Kolf met zijn gezin bijna 25 jaar in het markante huis, het werd door nieuwe eigenaar AMEV te koop aangeboden. Hij onderschrijft de idylle: ,,Dit leek ons een mooie plek om daar de rest van ons leven te worden. De dynamiek van de winkelstraat aan de voorkant, de serene rust aan de achterzijde.” Naast het gepleisterde gebouw, voorzien van een verdieping en een attiek, bevindt zich een koetshuis met vier getoogde inrijpoorten. ,,De koetsen gingen er vroeger aan de voorzijde in, de paarden liepen om naar de stallen in de achtertuin.” In die achtertuin werd ooit een hectare wandelpark aangelegd, de glorie daarvan is volledig verloren hoge-huis-origineelgegaan: ,,Het was bij aankoop een verwilderd bos, niets mee te beginnen. Ik beschouw het als een welkome buffer.” Ook om andere redenen besloot de familie Kolf om tot aankoop over te gaan: ,,Het heeft met de historie te maken. Maar ook met het interieur, de hoge kamers, de authentieke plafonds in neoklassieke stijl, het huis heeft een bepaalde grandeur. Telkens als ik thuis kwam van mijn werk in Rotterdam had ik het gevoel zo weer die geschiedenis binnen te stappen.” Kolf heeft zich verdiept in de historie van het huis, het is onlosmakelijk verbonden met de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen, ooit één van de grootste landbouwbedrijven van Nederland. ,,Veel Numandorpers spraken me aan. In dit huis hebben diverse generaties van de rentmeesters Vlielander gewoond, het lijkt alsof iedereen daar herinneringen aan heeft.” Deze onderneming beëindigde in de jaren dertig alle lopende contracten met haar pachtboeren en nam de exploitatie van de landerijen zelf in handen. Dit zorgde enerzijds voor veel weerstand bij de pachtboeren, anderzijds kon het zich na 1945 enorm ontwikkelen. ,,Die wijziging in de bedrijfsvoering zorgde er ook voor dat het huis te klein werd. In de jaren dertig, vijftig en zestig werd er telkens woon- en kantoorruimte aangebouwd.”

hoge-huis-achterzijdeElly Vink werkte van 1 maart 1980 tot het einde in 1989 als directiesecretaresse voor de rentmeester John Vlielander. De Numansdorpse hield zich o.a. bezig met het voorbereiden van vergaderingen en de aandelenadministratie. ,,Dat werden ambachtsporties genoemd, in totaal waren er 1026 porties in omloop”. Aan de zijkant van het pand, in het midden van alle aanbouw, was de entree naar haar werkplek. ,,Rechts zaten de kantoren, daar werkte ik. Uiterst rechts de boekhouding en links van de entree bevond zich de werkkamer van John Vlielander. In het hoofdgebouw zat op de hoek Fortlaan-Schuringsedijk Dhr. Hartman, hij was hoofdadministrateur. In de andere hoek bevond zich de keuken, in de midden van de voorgevel bevind zich nog altijd de entree. Achter de keuken, met uitzicht op de achtertuin, bevond zich de vergaderzaal .” De bovenverdieping van ‘het witte huis’, zoals het pand in de volksmond ook wel wordt genoemd, kende bijzondere bewoners. Butler Cor van Leijen woonde met echtgenote Nel in het authentieke appartement. ,,Hij vertrok dagelijks in zijn blauwe Kever met de door Nel gewassen en gestreken kleding naar de woning van Vlielander, nabij het trekkerstation op de Ambachtsheerlijkheid.”  Nel
zorgde ook voor lunch en diner zodra er gasten waren, veelal ambachtsheren en adellijke families. Maar ook vanwege de jachtclub Sint Joris kwam er hoog bezoek over de vloer. ,,De oude Vlielander, Arie Benjamin wittehuis-vorige eeuwHendrik, kwam regelmatig vanuit zijn huis in Frankrijk naar Numansdorp. Onder meer om mee te doen aan de jacht en om aanwezig te zijn van de Dag van de Jaarrekening. Hij sliep dan in zijn appartement, ook gesitueerd op de eerste verdieping van het hoofdgebouw. Maar ook Prins Bernhard en Otto von der Gablentz, de Duitse ambassadeur, kwamen als lid van die jachtclub hier binnen lopen.” In 1989 na de overname door AMEV eindigden de werkzaamheden van Elly, zo af en toe denkt ze nog wel eens terug aan een fantastische tijd. Ze herinnert zich het vele bezoek vanwege de vooruitstrevende mechanisatie van het bedrijf. Ook op automatiseringsgebied liep het landbouwbedrijf voorop: ,,Wij werden op het secretariaat als vijfde bedrijf in Nederland voorzien van een IBM-computer”. Anderzijds hield de ambachtsheerlijkheid juist vast aan oude gebruiken. ,,Vroeger kregen alle medewerkers aardappelen, de hoeveelheid hing af  van de gezinsgrootte. Later werd dit emolument uitgekeerd, waarbij de hoogte van dit ‘aardappelgeld’ afhankelijk was van de aardappelprijs”.

De aangebouwde kantoren werden door de Rijksgebouwendienst weinig monumentale waarde toegedicht, zodat toestemming werd gekregen voor sloop en nieuwbouw van een huis. ,,Die aanbouw stelde ook niet veel voor, eigenlijk was het broddelwerk”, zo stelt Jo Kolf. Al moest wel aan voorwaarden worden voldaan. De architect heeft het nieuwe huis naar de oorspronkelijk stijl ontworpen. Door de glazen corridor tussen de twee huizen ontstaat harmonie. ,,Een foefje van de architect, want die corridor geeft geen toegang tot het Hoge Huys, het zijn echt twee aparte huizen. Sinds drie jaar woon ik met mijn vrouw in deze levensloopbestendige woning.” De verhuizing enkele meters naar het zuiden was ook het gevolg van een verzoek van zijn zoon, de nieuwe eigenaar. ,,Hans vond het hier altijd prettig wonen, hij wil samen met zijn gezin het monument in stand houden. Zij hebben daar gevoel voor, bij hen is het Hoge Huys in goede handen.”

Fotoserie ‘Omstreeks 2008’

Fotoserie ’23 januari 2016′

Fotoserie ‘Diversen’

Knipsel ‘Hoge Huys is ook het witte huis’ – Algemeen Dagblad 7 april 2016

ovt-aflevering-013-hoge-huys-numansdorp-7april-1600

 

Updated: juli 21, 2016 — 1:26 pm
  1. Mooi verhaal Henk, met 3 mooie foto series!!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.