1920 – De gymzaal van de HBS

Aan het einde van schooljaar 1987-1988 moest afscheid genomen worden van het gebouw, vanaf dat moment werden de lessen gegeven in de nieuwe school aan de Hoefsmid 1 in de Zoomwijck. Vele leerlingen namen in juni 1988 met een laatste reünie afscheid van het door hen zo geliefde gebouw. De school met de karakteristieke toren bovenop heeft kort op de nominatie gestaan om als gemeentehuis van Oud-Beijerland te gaan fungeren. Het statige in september 1920 in gebruik genomen gebouw bleek letterlijk en figuurlijk te hoogdrempelig. In wat eens het hoofdgebouw van de Rijks-H.B.S. was zijn appartementen gemaakt (zie dit filmpje), in de voormalige gymzaal zijn vier woningen gemaakt. In 1990 werd het project opgeleverd en kreeg de school permanente bewoners.

Op vrijdag 11 december 2015 sprak ik (Henk van den Heuvel) met Dammis en Sjaan de Geus, woonachtig aan de HBS-laan 48-50 te Oud-Beijerland, in de voormalige gymzaal.

Dammis: Twaalf jaar geleden kwam ik als tweede bewoner op nummer 48 te wonen. Daarvoor woonde in een huis nabij het Spui te Oud-Beijerland. Toen ik hoorde dat deze woning vrij kwam heb ik meteen actie ondernomen, het leek mij een geweldige plek om te wonen. Ik kende de locatie goed, ik heb zelf de projectleiding gedaan van de herontwikkeling van de bij de HBS horende sportvelden, ik werkte toen nog bij de gemeente Oud-Beijerland. Het grasveld en de noodgebouwen van school hebben daarbij plaats gemaakt voor luxe woningen. Ik kom uit Mookhoek, maar ik ben hier nooit op school gegaan. Ik ging in Dordrecht naar het Gemeentelijk Lyceum. Het zou wel gek zijn geweest voor mijn gevoel, als ik hier op school zou hebben gezeten. Van de vier woningen in de voormalige gymzaal wordt alleen HBS 44 bewoond door de oorspronkelijke bewoners. Nadat ik mijn vrouw Sjaan leerde kennen is ze bij me ingetrokken. Zes jaar geleden kwam het hoekhuis op nummer 50 te koop, we hadden het idee om die erbij te kopen. Dat is uiteindelijk gelukt, we konden het eens worden over de prijs. We besloten om de twee huizen alleen via de woonkamer te koppelen. Ook de tuinen zijn gekoppeld, voor de rest is alles gebleven zoals het was. We hebben dus ook twee voordeuren, bij een collecte levert dat wel eens grappige momenten op. Op nummer 50 heb ik boven mijn kantoorruimte, ik heb een adviesbureau op het gebied van ruimtelijke ordening, stedebouw, architectuur en projectleiding. Op zolder is onze bed & breakfast gevestigd, dat doet Sjaan erbij, we werken beiden parttime.

Sjaan: We krijgen veel gasten in onze B&B die connecties hebben met de oude school. Meestal zijn het oud-leerlingen, zoals de dame uit Amsterdam die altijd hier wil logeren wanneer ze een reünie heeft met haar klasgenoten van weleer. Afgelopen jaar hebben we ongeveer 100 nachten gasten gehad, absoluut niet slecht. We hebben geen eigen website, informatie staat op de website van de VVV. Soms moeten we wel eens ‘nee’ zeggen, we werken beiden twee dagen dus soms komt het niet uit. We sparen oude dingen van school om de B&B mee aan te kleden. Kaarten, boeken maar vooral sportartikelen die tijdens de gymlessen werden gebruikt.

Dammis: Ik zag het eigenlijk niet zitten, zo’n B&B in je huis. Maar het is een enorme verrijking, het levert leuke gesprekken op met de gasten. Sommigen verblijven hier ook langer, twee weken is zeker wel te doen. Je moet het vergelijken met een luxe hotelkamer, een klein appartement minus de keuken. We hebben een wereldkaart opgehangen en met zwarte stippen aangegeven waar onze gasten vandaan komen, van Amerika tot aan Japan en Australië toe. Een bijzonder feit was dat de oorspronkelijke bewoners van HBS 48 en 50 ook nog in onze B&B overnacht hebben.

Sjaan: Ja, dat was leuk om die te gast te hebben in onze B&B. Het was voor ons ook heel prettig dat deze oorspronkelijke bewoners (directe familie van elkaar) dezelfde smaak hadden. De inrichting van de huizen was exact hetzelfde: dezelfde badkamer, keuken, gordijnen en eikenhouten vloer. Eerst zaten we op 48 in een tussenwoning, na de aankoop van nummer 50 hebben we een zijraam gekregen met als gevolg een prachtige lichtinval. Qua inhoud zijn het grote huizen, twee verdiepingen, een zolder en een opbergzolder, veel volume.

Dammis: Oorspronkelijk was het gymgebouw kleiner dan nu, op oude foto’s is te zien dat er twee dakkapellen waren. Later, enkele jaren na de opening, is er aangebouwd en kwamen er drie. Er kwam toen een podium bij, dat is het gedeelte van de huidige hoekwoning op nummer 50, aan het verschil in de bakstenen buiten is dit nog te zien. Op het dak liggen de originele leistenen, deze zijn erg broos en aan vervanging toe. In februari 2016 wordt het dak van het gymlokaal voorzien van nieuwe Spaanse leien welke voldoen aan alle normen van de gemeentelijke monumentencommissie. In het hoofdgebouw bestaat een Vereniging van Eigenaren, het onderhoud van ‘de gymzaal’ komt voor rekening van de vier woningeigenaren (waarvan wij de helft vormen), we regelen dat in goed overleg. Tijdens de oorspronkelijke verbouwing van gymlokaal naar 4 woningen zijn er mooie foto’s gemaakt door de oorspronkelijke bewoners van HBS 44, daar zijn we erg blij mee. We hebben een fotoboekje gemaakt voor onze gasten in de Bed & Breakfast. Drie á vier keer jaar hebben we een buurtborrel met de bewoners van het oude H.B.S.-terrein, we gaan dan naar het oude postkantoor. Het is hier eigenlijk een dorp in een dorp.

Sjaan: We wonen in een prachtig stukje Oud-Beijerland, overal vlakbij. Het is hier een oase van rust, vanuit de B&B kijken onze gasten uit over het Paradijs, het parkgebied dat behoorde tot de vroegere gelijknamige hofstede. Toen ik Dammis leerde kennen had ik het idee dat ik hier op vakantie kwam, onze gasten zijn ook altijd onder de indruk van de omgeving. Wandelaars in de laning hiernaast horen we vaak zeggen ‘kijk, daar heb ik school gegaan’.

Dammis: Het is prachtig dat het gebouw op deze manier bewaard is gebleven. Karakteristiek zijn de dikke muren, heel stevig. Er is vermoedelijk gebouwd op koeienhuiden en grote stevige funderingen met verbrede voeten. Heien deed men toen nog niet. In de nok van de vier woningen zijn de oude balken nog te zien van de gymzaal, hier hebben de sportwerktuigen aan vast gezeten. Het hoofdgebouw en de gymzaal zijn los gemaakt van elkaar, onze berging zit wel vast aan het hoofdgebouw. Precies op de plaats van de vroegere meisjeskleedkamer. Bij de verbouwing zijn er binnen woningscheidende wanden gemaakt, veel originele elementen van de gymzaal zijn verloren gegaan. De drie dakkapellen zijn vervangen door vier klapramen, ook de ronde ramen in de gevels zijn allen verdwenen. Eigenlijk heel jammer, maar dat kwam door de keuze er vier woningen van te maken.

Foto’s ‘De gymzaal in 1945’

Waarschijnlijk zijn foto’s net na de oorlog gemaakt, tijdens een sportdag op het HBS-terrein.