Bron: Na de Watersnoodramp van 1953 werd in opdracht van het Commissariaat voor Sociale en Culturele Arbeid onderzocht welke projecten op het gebied van maatschappelijk-, vormings- en jeugdwerk aandacht behoefden. Onderdeel van de rapportage van destijds vormde een gedetailleerd beeld van de dorpen in Hoeksche Waard.
NIEUW-BEIJERLAND
Nieuw Beijerland onderscheidt zich van de meeste andere plaatsen in de Hoekse Waard, doordat het een dorp is met een kern: een hoofdstraat waar de tram passeert (waardoor er om de 2uur enige drukte is) en een aantal daarop uitkomende zijstraten. O.a. door het grote aantal forensen in Nieuw-Beijerland wordt waarschijnlijk het gezinsleven ongunstig beïnvloed. Overigens geldt hiervoor hetzelfde als reeds bij de bespreking van Goudswaard en Piershil werd opgemerkt. Nieuw Beijerland is door het veelvuldig contact met het in bepaalde opzichten moderne Oud Beijerland en door de godsdienstige verhoudingen in het dorp meer een ,,Gemeenschap in de kentering” dan Goudswaard b.v. Naast het grotere aantal forensen valt ook op het percentage fabrieks- en transportarbeiders, dat wel veel afwijkt van de percentages in de meeste plaatsen in het Oosten. Een andere factor die van invloed is, is de verhouding tussen boeren- en arbeidersaantal, als ook dat er plusminus 25 grote boeren zijn, en naar verhouding weinig kleinere bedrijven. Men acht dat in Nieuw Beijerland het aantal gedwongen huwelijken toenemende is.
Ook Nieuw Beijerland heeft een O.L.S., en een Chr, L.S. Hieronder volgt een overzicht van de kerkelijke gezindte der ouders, waarvan de kinderen deze scholen bezoeken (tabel op pagina 1 onderaan).
Vroeger – tegenwoordig minder – was de verhouding tussen Oud Geref. en leden van de Geref. Gemeente vijandig. Oud Geref. ouders doden hun kinderen uit protest tegen de Geref. Gem. op de openbare school. Het hoofd van de Bijz, Lagere School is lid van de Geref. Gemeente (In de statuten is vastgelegd dat het schoolbestuur moet bestaan uit 3 leden van de N.H, Kerk, 3 van de Oud Geref. Gem. en 3 van de Geref. Gem.). Niemand van de onkerkelijke ouders heeft er bezwaar tegen dat de kinderen het godsdienstonderwijs volgen dat de predikant op de L.S, geeft.
Kerkelijk leven: Evenals Goudswaard is Nieuw Beijerland naar de Geref, Bond overgegaan (in 1923). Het is de vraag of men Nieuw Beijerland (in zijn kerkelijke leiding) nog Bonds kan noemen, De huidige predikant heeft bij zijn komst gezangenvrijheid gevraagd en met grote meerderheid gekregen. Hij laat af en toe een gezang zingen. Organisatorisch is men op jeugdgebied bij geen enkele Bondsorganisatie aangesloten, wel bij de algemene Christelijke organisaties, zoals N.Z.V, en C.J.V.F. In de kerkdiensten gaan zowel Bonders als niet-Bonders voor.
Vroeger was men confessioneel met één gezang. Wel was er omstreeks 1870 een predikant die Vrijzinnig werd, doch dit werd toen door de Gemeente niet geaccepteerd. Men verzocht hem heen te gaan. Over Doop en Avondmaalspractijk zie het onder ,Goudswaard” en ,,Piershil” behandelde.
In de buurtschap Zuidzijde is een N.H, gemeente, die uit 225 leden bestaat, waarvan 15 belijdende lidmaten. De predikant van Nieuw Beijerland komt er 1 maal in de 2 weken. De gemeente bracht zelf geld bijeen voor een pijporgel. Men zegt van deze groep: ,,Wees er voorzichtig mee, ze zitten zo in de Geref. Gemeente”.
De Geref. Gem. en de Oud Geref. Gem. vormen in Nieuw Beijerland een belangrijke groep. Reeds in 1863 was er een ,,gemeente onder het kruis”, waar later o.a. de bekende Ds. Laurens Boone gestaan heeft, Sinds 1907 is er de scheiding G.G. en O.G.G. Thans zijn het beide leesgemeenten, waar preken van Hellebroek, Fransen, van Reenen, Mackenzie, Floor e.a. voorgelezen worden. Soms worden de oude schrijvers nog wel door de mensen zelf gelezen.
Merkwaardig is, dat de opvattingen in een plaats in het centrum van het land (in de Geref. Gem. te Zeist b.v.) strenger zijn dan in Nieuw Beijerland. In Zeist b.v. psalmen van Datheen en beslist niet op de fiets naar de kerk; in Nieuw Beijerland in de Geref., Gem. geen van beide. De Oud Geref. zingen nog wel de Datheenberijming. Ook de Oud Geref. uit omliggende plaatsen komen wel in Nieuw Beijerland ter kerke. Ook worden regelmatig door een groep bijeenkomsten op de deel van een boerderij gehouden, waar men oefenaars laat komen. Het bezoek varieert sterk, soms zijn er slechts 10 mensen. Wij maakten een bijeenkomst mee van 65 personen. Er werd vurig gepredikt (de Ds. deed zijn boord af) en met gespannen aandacht geluisterd. Het bijeenkomen op de boerderij heeft iets romantisch; hier vindt men de groep die ,zo ver” moet gaan om geestelijk voedsel te halen (Zie Dr F.L.Bos: ,,Kruisdominees”, pag 95 e.v.) De mensen kenden elkaar allen en voelden zich er ,,thuis”. De ,,vreemdelingen” werden wel goed bekeken, doch welwillend ontvangen: men wees plaatsen aan, liet meekijken in het psalmboekje etc. Over de preektoon en het tempo van het gezang hoeven wij niet nader uit te weiden. Van de preek zelf willen wij volstaan met te zeggen, dat het volkomen begrijpelijk is, dat de mensen hier iets vinden, wat ze in de Geref. Gem. en Oud Geref. leesdiensten en in de prediking van de N.H. Kerk missen. Bij de Oud Geref. Gem. en de Geref, Gem. worden er slechts zeer weinigen lidmaat, nog minder gaan er naar het nachtmaal. Anderzijds zijn er onder deze mensen ook enkelen, die b.v. de moeilijke situatie waarin de jeugd verkeert zien. Een van hen (S.G.P.-gemeenteraadslid) gaf het advies: ,,geleidelijk aan”. Ondanks het stempel dat in godsdienstig opzicht de Herv. gemeente in Nieuw Beijerland ontvangt door de aanwezige 40% van de Geref. Gezindte vindt men in de kerkeraad en het jeugdwerk mensen, die de moeilijke situatie zijn gaan zien, en mee willen werken aan de opbouw van gemeenteleven en jeugdwerk.
Vrije Tijdsbesteding: Tijdens de oorlog was er practisch geen jeugdwerk in Nieuw :Beijerland. Een meisjesclub uit ,,Vrije Evangelische kringen” was de enige vereniging die toen bestond. Na de oorlog moest men plotseling kader leveren om aan de opgerichte clubs leiding te geven. Dat Kader is vrnl. uit de Jonge-Kerk-groep gekomen. Aan de Zuidzijde heeft een onderwijzeres van de O.L.S. een meisjesclub en doet er Zondagsschoolwerk. Aan jongensclubs wordt niets gedaan. Lange tijd was er een kleine mannenvereniging, die ,,zwaar” was. Het jeugdwerk roept vaak fel protest op bij de ouderen. “Men zwerft op Zaterdag en ook wel op Zondag uit naar Oud Beijerland, Klaas waal, Rotterdam. Ook naar Hekelingen.” De jeugd van 9 tot 14 blijft achter en geeft de politie de meeste zorgen op straat . De instuif op Zaterdagavond bracht hier enige verandering. Men klaagde enige jaren terug over vandalisme. Dit is nu wat verminderd, niet omdat de houding van de jongeren veranderde, maar omdat de politie strenger optreedt. Voorbeelden van vandalisme: vier jongens van 16, 16, 17 en 18 jaar drinken wat in een café, brengen daarna de meisjes naar huis, breken in in een druivenkas, stelen druivetrossen, eten er wat van en gooien in de kas op de grond wat hun niet aanstaat. Vals alarm geven voor de brandweer was ook geliefd. Verder was een aantal jongeren soms oudere mensen tot last, forceerden de deur, etc. Bij het uitgaan van het jeugdgebouw bleek politietoezicht noodzakelijk. Het vandalisme schijnt ook verminderd te zijn sinds een sportveld aangelegd is. (Oud Geref.en Geref. Gem. leden hebben zich hiertegen verzet evenals tegen de bouw van een gymnastieklokaal). Er is een voetbalveld met een clubgebouwtje. De voetbalclub heeft twee elftallen. Men zwemt vrij veel: gemengd! Wanneer er een zwembad zou zijn zou gemengd zwemmen direct verboden zijn.
Kerkelijk verenigingsleven: De Zondagsschool heeft 85 kinderen, die regelmatig komen. Een J.V .is er niet, door gebrek aan kader. Wel zijn enige jongens van 12 tot 17 jaar in 1952 uit geweest onder leiding van enkele A.M.V.J.-ers (Amsterdam). De C.J.V.F.-groep (van 12 tot 16) heeft door moeilijkheden met de leiding enige tijd stil gelegen. De oudere meisjes vergaat het enigszins beter. Op de club komen ook wel meisjes van Oud Geref. ouders. Er is een naaikrans voor de oudere vrouwen; een bijbelkring waar de mannen aan deelnemen. Een kleine groep jongeren is sinds de oorlog actief werkzaam. Deze groep komt met enkelen uit de kerkeraad aan huis bijeen in Jonge Kerk-verband. De Jonge Kerk is in het dorp niet zo goed aangeschreven. B.v. toen men Zondags bijeenkwam en in een jeugdhuis eten kookte, werd dit door de gemeente niet goedgekeurd . ,,Daar deugt niets van, het is de Jonge Kerk die de verkeerde kant uit wil”; ,,een diaken is bij voorbaat tegen de Jonge Kerk-activiteit, omdat de groep die hem in de kerkeraad gestemd heeft, ertegen is”. In het algemeen ziet men de Jonge Kerk als richting; ook sommige voorstanders zien het zo. In Nieuw Beijerland wordt ook de kadercursuskring van de Jonge Kerk voor de Hoekse Waard-West gehouden. Afgevaardigden uit de dorpen komen voor training naar Miauw Beijerland. Men beschikt over een jeugdgebouw, bekostigd en beheerd door de Herv.Kerk. De zaal in dit gebouw kan door middel van schotten in drie kleine zaaltjes verdeeld worden. Men hield er instuif, die niet geheel slaagde door gebrek aan kader en omdat men te weinig mogelijkheden zag om deze instuif voort te zetten en uit te breiden. De Geref .Gem. doet, bij uitzondering in de Hoekse Waard, aan jeugdwerk, dank zij een actief hoofd der Lagere School. Er zijn jongens- en meisjesverenigingen, die een bijbelonderwerp en een eigen onderwerp verzorgen. Daarna doet men wel bijbelse vragen en -raadsels.
Klik op de afbeelding voor een vergroting
