Artikelen Hoeksche Waard Exclusief lezen: hwe-11-2023-strijen-1-1953 en hwe-12-2023-strijen-2-1953
De onderstaande foto’s zijn door mij toegevoegd en maken geen deel uit van de officiële rapportage.
Bron: De Hoeksche Waard, een studie van enkele sociologische en sociaal-psychologische apecten. In opdracht van de Centrale watersnood Commissie der Ned. Hervormde Kerk, uitgevoerd door Stichting voor Practische Psychologische en Paedogogische Arbeid vanwege de Nederlands Hervormde Kerk (Utrecht).
STRIJEN RAPPORTAGE
Strijen is zeer oud. De eerste keren, dat de naam voorkomt, was reeds in de 5de eeuw, toen de Franken onder hun koning Faramond ook vergaderden in Streoua, waarmee het oude Strijen werd bedoeld. Ook in het jaar 992 wordt de kerk van Strijen al genoemd. Strijen is de meest uitgestrekte gemeente in de Hoekse Waard. Behalve het dorp Strijen zelf (waarvan men wel kan zeggen, dat het een centrum heeft langs de haven en de dorpsstraat) bestaat de gemeente uit drie kernen, die langs de O-rand liggen, te weten Strijen-Sas, Schenkeldijk en Mookhoek. Strijen is een van de door de ramp zwaar getroffen gemeenten: 41 mensen zijn omgekomen, 60 huizen zwaar beschadigd en 400 huizen licht beschadigd, 2500 á 3000 mensen moesten evacueren, meest naar Oud Beijerland. De Stichting voor Maatschappelijk Werk in Zuid-Holland zorgde voor een schoonmaakploeg, enige maatschappelijke werksters en gezinsverzorgsters, die in de maanden na de ramp in Strijen gewerkt hebben. Eén van deze tijdelijke maatschappelijke werksters schreef: „Verwijzen naar meer gespecialiseerde instanties b.v. psychiater, bureau beroepskeuze-voorlichting, werkinrichting onvolwaardigen enz. is niet mogelijk, want in de naaste omgeving zijn er zulke instanties niet, een bezoek aan Rotterdam of Dordrecht geeft het gevoel van „op reis gaan” zozeer, dat men hiertoe niet gemakkelijk besluit. Men is ook nog niet zo aan deze experimenten toe – noch de bevolking, noch bepaalde topfiguren uit deze bevolking”.
Bevolking
Strijen heeft een overwegend agrarische bevolking. ’s Zomers werken de meeste mensen op het land, voor het overige in het griend en ook wel in het riet én de biezen. Er zijn veel kleine boeren of arbeiders, die met een tuinbouwbedrijfje beginnen, dat ze langzamerhand uitbreiden. Men werkt hard en bezoekt meestal ’s avonds nog de tuinbouwcursus. De Christelijke Lagere School (CLS) in Strijen telt 230 kinderen, de 0penbare Lagere School (OLS) 180 kinderen. Belangstelling van de ouders voor de school ontbreekt vaak. Weinig kinderen gaan, na de school doorlopen te hebben, naar de agrarische bedrijven. Van een klas van 30 kinderen gingen er bijvoorbeeld 5 á 6 naar het Uitgebreid lager Onderwijs (U.L.O.) en Hogere Burger School (H.B.S.) in Dordrecht, 4 naar de Ambachtschool in Dordrecht, 3 naar de Industrie- en Huishoudschool in Dordt of Oud Beijerland. Verder enkele jongens in het landbouwbedrijf, terwijl er ongeveer 10 direct in de huishouding komen of direct in een bepaald vak. Het Hoofd van één der scholen zei ons: ,,Er is veel te veel voor de kinderen – collectes worden gehouden, ze krijgen films enz. enz.” Hij bedoelt o.i. het veel voorkomende verschijnsel dat men steeds meer activiteiten en nieuwigheden voor de jeugd moet zoeken, wil de aandacht geboeid blijven.
Kerkelijk leven
Men was in Strijen vroeger algemeen de confessionele richting toegedaan. Tijdens de oorlog was er een (confessionele) predikant, die pro-Duits was. Dit zette kwaadbloed bij de bevolking. Men zei toen: „We moesten eens een Bonder proberen”. Ds. Korevaar, predikant te Puttershoek, lid van de Gereformeerde Bond en zeer nationaal gezind, liet men toen in Strijen komen preken. In 1948 werd er een afdeling van de Gereformeerde Bond opgericht. Deze telt ongeveer 140 leden, terwijl van de 4500 kerkleden van de N.H. Kerk een aantal de Bond zijn toegedaan. Deze „bondsgroep” komt bijeen in het verenigingsgebouw. Ds. Dorsman en Ds. Vroegindewey preken hier o.a. Men wilde een eigen gebouw, doch kreeg van de gemeenteraad geen toestemming. Een citaat uit een brief in deze kring geschreven geeft een beeld van de verhouding t.o.v. de met medewerking van de kerkeraad voor de Hoeksche Waard aangestelde jeugdleider: „Heeft Strijen ook niet enkele druppels van die oordelen op zich gekregen dit jaar, en waar is de vrucht hiervan? Is er ook schuld beleden of is men zo vroom en godsdienstig en ijverig, dat men mede helpt een jeugdleider te krijgen om nog mede de jeugd te misleiden. Komt te Bethel en overtreedt te Gilgal, wacht U voor dezulke, zegt de Heiland, want ze lopen rond in schaapskleren, maar van binnen zijn ze grijpende wolven”. De kerkvoogdij is voor de helft van het aantal leden voor de Bond, de kerkeraad staat tussen de bond en de confessionelen in.
De Nederlands Hervormde Kerk telt 4500 doopleden, 725 lidmaten. Het kerkbezoek telt ’s morgens 850 en ‘s avonds 350 leden (In Mookhoek zijn dat in de morgen 160 leden en in de avond 130 leden). Het avondmaalsbezoek is plusminus 300 (Verdeeld over Strijen 230, Mookhoek 50 en Strijen-Sas 25). Er zijn momenteel twee predikanten in Strijen, de een wordt als ,,zwaar”, de ander als ,,lichter” door de bevolking gekwalificeerd. De verhouding tussen de confessionele en de bondsrichting is niet al te best. In Strijen-Sas zijn veel Oud Gereformeerden, die in een school bij elkaar komen. Er komen een dertigtal mensen, bij goede sprekers 60 à 70.
De verkiezingsuitslag
Het aantal stemmen van de afzonderlijke buurtschappen uitgebracht op de verschillende partijen, geeft het volgende beeld: (Gemeenteraadsverkiezing September 1953)
De Partij van de Arbeid (P.v.d.A) – 1089 stemmen: Strijen 625, Strijen-Sas 226, Mookhoek 155 en Ouddijk 83.
De Anti-Revolutionaire Partij (A.R). en De Staatkundig Gereformeerde Partij (S.G.P.) – 657 stemmen: Strijen 415, Strijen-Sas 76, Mookhoek 91 en Ouddijk 75
De Christelijk Historische Partij (C.H.) – 574 stemmen: Strijen 412, Strijen-Sas 64, Mookhoek 54 en Ouddijk 44
De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (V.V.D.) – 499 stemmen: Strijen 349, Strijen-Sas 48, Mookhoek 61 en Ouddijk 41
De politieke verhoudingen
Strijen-Sas heeft naar verhouding het grootste aantal P.v.d.A.-stemmen. Het is van oudsher socialistisch georiënteerd; de leden van het Algemeen Nederlands Werklieden Verbond, door Heldt gesticht, zijn later ook niet met ,,Patrimonium” meegegaan. Het eerste vrouwelijke socialistische Kamerlid Suze Groeneweg kwam uit Strijen. De arbeiders op Sas waren eerder georganiseerd dan op Strijen. Totaal zijn er bij Het Nederlands Verbond van Vakverenigingen (N.V.V.) 306, en bij Het Christelijk Nationaal Vakverbond (C.N.V.) 138 arbeiders aangesloten. De Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (S.D.A.P.) heeft in Puttershoek, ‘s-Gravendeel en in mindere mate in Maasdam, leden gehad, echter in Strijen is men lid geweest van De Vrijzinnig-Democratische Bond (V.D.B.). De fusie tussen S.D.A.P. en V.D.B. is niet zonder moeilijkheden gepaard gegaan. Voor de opkomst van de P.v.d.A. speelde de politieke strijd zich overigens vrnl. af tussen V.V.D. en A.R., de kerk van de Doleantie had toen n.l. mede door het optreden van enkele krachtige figuren ook politieke invloed gekregen.
Vrije tijdsbesteding
Strijen is een der dorpen in de Hoekse Waard waar de jeugd uit de omliggende plaatsen en buurtschappen op Zaterdag-, en ook wel op Zondagavond naar toe komt. Vroeger trof men elkaar in de Hoofdstraat, maar toen deze straat geëgaliseerd werd en de kaden aan beide zijden verdwenen (waar men zo gemakkelijk op kon zitten) verhuisde de jeugd naar de Kerkstraat. Ze loopt er in groepjes heen en weer, jongens stoeien met de meisjes (en vaak ook omgekeerd!), men gilt en schreeuwt naar elkaar. Een der bewoners van deze straat noemt zijn buurt op Zaterdagavond het oord der verschrikkingen”. Het niet-kerkelijk georganiseerde verenigingsleven is in Strijen goed ontwikkeld. Vooral veel zangverenigingen (ook enkele muziekcorpsen) blijken zeer samenbindend te werken. Het opmerkelijke is dat een kleine buurtschap als de Mookhoek twee zangverenigingen telt. Het Hoofd van de C.L.S. – zelf niet aangesloten bij een der verenigingen en daardoor ook niet bij een of andere partij horend – dirigeerde verscheidene gezamenlijke uitvoeringen. Na de bevrijding, maar ook nog wel in deze tijd, werkte men samen en stimuleerde met het programma tevens de volkszang. Bij de onthulling van een herdenkingsmonument en bij het vijfjarig-regeringsjubileum van H.M. de Koningin kwam men tot zulke gezamenlijke uitvoeringen. Ook op feestavonden kan geheel Strijen goed mee doen. Wanneer b.v. het Rode Kruis of Volksonderwijs een avond geeft, is de bevolking van alle gezindten present, men vergeet voor een avond de geschillen en er heerst dan een gezellige stemming. Er is een afdeling van de Prot. Chr. Lectuurraad, ook een bibliotheek van ’t Nut. Er wordt regelmatig gebruik van gemaakt, alhoewel men vlak na de oorlog veel meer las. Het N.V.V. heeft een jongerenafdeling in Strijen opgericht (Jonge Strijd). Deze afdeling telt momenteel 50 leden. Men schaakt en damt; er is een groep, die volksdanst. Deze groep heeft echter gebrek aan geschikte leiding. Het ligt in de bedoeling cursussen te gaan geven in Staatsinrichting, opvoeding, conversatie etc.
De kerkelijke jeugdorganisaties
Er is in Strijen een Zondagschool, die 200 kinderen bereikt. Deze is niet aangesloten bij de Nederlandsche Zendings Vereeniging (N.Z.V.), hoewel de pas benoemde voorzitter er persoonlijk lid van is. De godsdienstige tegenstellingen en – daarmee in verband – de spanningen en ruzies hebben het kerkelijk jeugdwerk in een zeer bedreigde positie gebracht. De Jeugd Vereniging (J.V.) is achteruit gegaan: in twee jaar liep het ledenaantal terug van 40 tot 15. De leider van deze groep wil de J.V. bewust een bepaalde kant, n.l. de richting van de Bond, uitsturen. Men verbrak de band met de Christelijke Jonge Mannen Vereniging (C.J.M.V.) en gaf te kennen, dat het geld van de contributie voor het C.J.M.V. beter gebruikt kon worden voor een busreisje. Men noemt zich nu C.J.V. (Christelijke Jongemannen Vereniging). De jongens van de knapenafdeling willen later niet naar de J.V. toe. In de leiding liggen ook hier allerlei moeilijkheden waar het verenigingsleven door te lijden heeft. De meisjesgroep tot 16 jaar is wel aangesloten bij de Christelijke Jonge Vrouwen Federatie (C.J.V.F.) en staat onder goede leiding. Vaak krijgen de meisjes na hun 16de jaar ,,verkering” en „trouwen er dan uit”. Het is niet gelukt de oudere meisjes in verenigingsverband bij elkaar te houden. De Jonge Kerk (J.K.) is in 1949 opgericht. Deze groep, die uit een 20 leden bestond, ondervond veel weerstand. Men vond de J.K. „maar een zondig dingetje”, het blad viel niet in de smaak, „Er staan dingen in, die we in kerkelijk Strijen niet nemen”. Enkelen kwamen nog wel op een Jeugdleiderscursus in Maasdam (in 1952-1953). Door onderlinge conflicten is de J.K. daarna opgeheven. Samenvattend kan men zeggen, dat de kerkelijke jeugd praktisch geheel buiten de kerk in Verenigingsverband georganiseerd is – zo ze al is georganiseerd. Noch het vroegere C.J.M.V., noch de J.K. en met moeite de C.J.V.F. hebben hier goed verenigingsleven tot stand kunnen brengen. In Mookhoek zijn Nederlands Hervormde groepen, die enigszins beter functioneren, voornamelijk de Zondagschool en het C.J.M.V. Er is – alleen in Strijen – een afdeling van ‘In Dienst der Kerk’, die 35 leden telt, waarvan de helft regelmatig komt.
Klik op de afbeelding voor een vergroting
