Dit artikel is gepubliceerd in de Hoeksche Waard Exclusief van 14 december 2021 (website HWE). U kunt dit artikel downloaden in PDF-formaat: HWE-omheilstijding-14dec2021
Uit de archieven: Soldaat Bervoets overleden in Indië
Een onheilstijding met kerst
Op 22 december 1948 stelde Adjudant Generaal P.J. Fierst van Wijnandsbergen een telegram samen, gericht aan de burgemeester van Numansdorp. ,,Vader A Bervoets Schuringsedijk 126 inlichten overlijden 21 december nabij Rantau Prapat ten gevolge omslaan carrier van soldaat EKL L Bervoets”. Dergelijke onheilstijdingen waren in de periode van 3 december 1945 tot 23 november 1962 niet ongebruikelijk. Nederland probeerde zijn gezag in Nederlands-Indië met politieke en militaire middelen te herstellen. Er waren 6250 Nederlandse slachtoffers te betreuren, waaronder Leendert Bervoets. Hij kwam om het leven tijden de zogenaamde tweede politionele actie (actie Renpaard). Zijn naam staat vermeld op het in 1997 onthulde ‘Indië Monument’ op de algemene begraafplaats te Numansdorp.
De familie Bervoets
Op 16 mei 1924 trouwden te Numansdorp de landarbeider Anthonie Bervoets en Adriana de Vos. Het echtpaar kreeg twee zoons: Leendert (20 juni 1925) en Jan Hermanus (9 mei 1929). Ada, één van de kinderen van Jan, deelt herinneringen uit haar jeugd: ,,Er werd weinig over Ome Leen gepraat. Foto´s waren er wel; die hingen zowel bij onze oma als bij onze ouders thuis. We kregen antwoord op de vraag wie dat was, maar verder werd er niet veel verteld. Bij bijeenkomsten en herdenkingen was de complete familie aanwezig. Mijn vader Jan ging altijd op 4 mei naar de begraafplaats in Numansdorp om zijn broer te herdenken. Na het overlijden van mijn vader in 2012 kwamen er nog wat bezittingen en foto´s tevoorschijn die van ome Leen zijn geweest. Zo vonden we brieven van hem uit 1947 en 1948 vanuit Medan en Bindjei, gericht aan mijn vader die destijds in Den Haag woonde. Ze gingen over het fijne klimaat in Medan, zeker als het in Nederland echt winter was, zijn studie en dat het leven daar duur was. In september 1948 schreef hij over een plotselinge verhuizing. In tegenstelling tot eerdere berichten zou hij niet in november thuis komen, hij mocht zelfs in z’n handen klappen als het februari zou worden. Hij schreef ook over zijn verblijf op de rubberplantages. Toen hij zijn laatste brief schreef, op 2 december 1948, verbleef hij in een oude theefabriek. De familie had een sterke band. Mijn oma droeg na zijn overlijden de ketting van haar zoon Leen. Toen ze overleed heeft mijn vader hem omgedaan, de ketting is met hem heengegaan.”
Bezittingen (Bron: Nationaal Archief)
In het Nationaal Archief ligt het dossier van Leendert Bervoets. Alleen met nadrukkelijke toestemming van de familie wordt inzage verleend. In enkele documenten wordt gesproken over zijn persoonlijke bezittingen; o.a. twee krissen en een Indische doek. Op 27 januari 1949 wordt een kist met eigendommen aangetekend naar Nederland verscheept. Met het verzoek deze op delicate wijze te overhandigen aan A. Bervoets.
Inhoud: 1 sigarettenkoker (zilver), 1 vulpen in etui, 1 polshorloge (Mentor), 3 vorken (Djoka zilver), 1 dasspeld, 3 ringen, 2 broches (Kandari-zilver) en 1 paar manchetknopen (Kandari-zilver).
Staat van dienst en overlijden (Bron: Nationaal Archief)
Afscheidsparade Bergen op Zoom
Na 7 jaar Lager Onderwijs volgt Leendert een vierjarige opleiding op de MULO. Na zijn functie als ambtenaar van de Distributiedienst treedt hij op 6 mei 1945 in dienst bij het Veiligheidsdetachement Grensbewaking Almelo, met als speciale aantekening dat hij niet meer in het bezit is van zijn Persoonsbewijs. Op 1 juli 1946 wordt hij als dienstplichtig soldaat 250620088 ingelijfd bij het 3e Regiment Infanterie. Een dag na de afscheidsparade van 25 september 1946 in Bergen op Zoom vertrekt hij met schip ‘Kota Agoeng’ van de Rotterdamsche Lloyd naar Indië. Op 10 oktober passeert hij de keerkring, op 25 oktober wordt hij ontscheept te Belanwan-Deli, een havenstad aan de noordoostkust van Sumatra. Op 1 januari 1948 wordt hij als lid van de verbindingsafdeling bevorderd tot Soldaat 1e Klasse. Op 21 december 1948 komt hij op 23-jarige leeftijd om het leven, samen met korporaal Pieter Cornelis Thijsen. Hun carrier komt op de weg tussen Rantau Prapat 
en Wingfoot terecht in de zachte berm en slaat over de kop. Op 10 januari 1949 schrijft zijn commandant J.E. de Vries de volgende verklaring: ,,De soldaat der eerste klasse, Bervoets, L, was in opdracht van commandant verbindingspeloton ingedeeld als radio-telegrafist bij een sectie carriers, commandant korporaal Thijssen. Deze sectie carriers kreeg opdracht van commandant 3-3-RI zich op 21 december te begeven van Rantau Prapat naar Tolan-Tolan. Bij de vervulling van die opdracht gebeurde een ongeval, waarbij de soldaat om het leven kwam. Dit is dus geheel en al een dienstongeval.”
Begrafenis (Bron: Nationaal Archief)
Reserve Kapitein J.E. de Vries rapporteert op 10 januari 1949: ,,Gedurende de actie was het niet mogelijk de begrafenis te doen plaatsvinden op de militaire begraafplaats te Medan. Dientengevolge heeft de voorlopige begrafenis plaatsgevonden op 22 december 1948 bij het hospitaal te Wingfoot, ongeveer 300 kilometer ten zuiden van Medan.” Dat dit niet gebruikelijk was blijkt wel uit het feit dat hij ook een situatieschets maakte met diverse opmerkingen over de exacte locatie van het graf. ,,Naast de vleugel van Zaal I, de operatiekamer en de apotheek, in de nabijheid van de boom. Zes meter naast die boom, 24 meter vanaf de hoek van de operatiekamer”. Op 29 december 1949 ontvangt de familie Bervoets een schrijven inzake de aanstaande herbegrafenis en daarbij excuses voor de administratieve achterstanden. Later volgt het bericht dat Leendert samen met vijf andere militairen op 21 april 1950 is herbegraven op het ereveld in Medan (Sumatra), in graf No. 138A. Tegenwoordig ligt zijn graf (nummer 1312) op het ereveld Leuwigajah, niet ver van Bandung (even buiten de stad Cimahi). Op dit ereveld zijn veel stoffelijke resten van mensen herbegraven, die eerst elders op een ereveld in de archipel begraven zijn geweest (Sumatra, Borneo). Op deze plek, vallend onder het beheer van de Nederlandse Oorlogsgravenstichting (OGS), bevinden zich de graven van ruim 5.000 Nederlandse oorlogsslachtoffers.
Leendert Bervoets, 20 juni 1925 – 21 december 1948.
