1913-2016 – Kade 20 te Piershil

Op 9 oktober 1913 trouwde  Machiel Marinus Franke (7 januari 1877 – 22 april 1957) te Piershil met de Piershilse Annetje Bottenberg (9 februari 1887 – 16 januari 1942). Hun huis aan de Kade wordt in augustus 2016 gesloopt, eigenaar Henk Heikoop vertelt over de geschiedenis van het pand (zondag 1 mei 2016).

Chiel Franke was afkomstig uit Zeeland, uit Scherpenisse. Hij bracht ook twee zussen mee, ze zijn gehuwd met Van der Stoep (van de vlasserij) en Gebuijs. Omstreeks 1913 is het huis aan de Kade, tegenwoordig nummer 20, voor hem en zijn bruid gebouwd. Uiteraard door de zwager van Chiel, de Piershilse metselaar Bottenberg. Aan de stenen van huis kun je zien dat het niet in één keer is afgebouwd. Verschillende soorten werden aangevoerd met het schip van Stok, telkens werd een stukje verder gebouwd. Beroepshalve begon hij in Piershil met de handel in kolen. De kolen werden opgeslagen in het bijbehorende pakhuisje, met een handkar trok hij door het dorp. Op de kar stond geschreven: ,,Moord en brand schreeuwen mijn concurrenten”. Later is de handel in aardappelen begonnen. In de haven zag je toen  veel ‘Westlanders’, platte schepen speciaal gemaakt voor het vervoer van tuinbouw producten. Het pakhuis, nu de kapsalon, stond naast het woonhuis, voorzien van een aanbouw. Allemaal bedoeld voor de opslag van aardappelen. In het pakhuis zat een luik, de volle zakken werden zo naar boven getakeld. In de aanbouw van het huis hing een zware houten trap, voorzien van contragewichten, die je naar beneden moest trekken. Op de bovenverdieping werden ook jutezakken gedroogd. Achter het huis was een erf met vervolgens veel houten hokken, er werden ook varkens gehouden daar. Chiel en Annetje kregen zeven kinderen, vier dochters en drie zoons. Catharina (Katrien), Clazina (Klazien), Annie Maria, Naatje, Adrie, Jan en Cor.  Het huis is dus ooit bewoond door negen personen. In de kamer bevonden zich twee bedsteden, in het achterhuis sliepen de ouders, met ook nog een krib boven hun  bed. Op latere leeftijd moest Chiel vanwege gezondheidsredenen meer in bad. Vanaf dat moment sprong hij dagelijks in de ‘Boogerdsloot’ naast zijn huis. Ook in de winter, hij hakte als het moest eerst het ijs eruit. Het was een heel schouwspel, als hij eruit kwam droogde hij zich met jutezakken. Eind 1941 werd zoon Adri medevennoot, aan de Kade A 150 werd ingeschreven de firma M.M. Franke & Zn., handel in landbouwproducten. Annetje is overleden in 1942, na het overlijden van Chiel rond 1957 zette Adrie het bedrijf in z’n eentje voort en verhuisde naar de Kade. Hij woonde eerst aan het Zwartsluisje, samen met zijn vrouw Maartje Berkhout, ze was afkomstig van de Westdijk bij Westmaas. Het huis aan de Kade werd gemoderniseerd, als extra luxe werd een metalen ligbad ingebouwd. Hij breidde het bedrijf uit maar was minder succesvol dan zijn vader. Het vervoer ging toen al per vrachtwagen, het vervoer per schip was steeds minder geworden, in 1956 werd de haven afgesloten van het Spui. Vanuit Woerden zelfs werden de aardappelen per vrachtwagen opgehaald, en door Roobol uit Den Haag. Adrie kocht zelf ook een vrachtwagen, een Man-Diesel. Eigenlijk had hij helemaal niet genoeg werk om die aankoop te rechtvaardigen. In mijn schooltijd heb ik ook bij Franke gewerkt, ik sloeg op zaterdag wel eens een schooldag over om wat te kunnen bijverdienen. Ik moest aardappelen van het land halen en op de kar zetten, zo werden ze vervoerd naar de Kade. De zakken werden via ijzeren ringen zo ver gevuld dat ze niet eens meer dicht konden. Ze waren van een mud of een halve mud, bijna niet te tillen. In het pakhuis stond een sorteerband, we moesten de kleine en grote aardappelen scheiden en de bonken eruit halen. Toen Adrie onverwacht kwam te overlijden moest het familiebezit worden verkocht. Het land aan de Oudendijk werd verkocht aan de tuinders de Lange en de Raadt, het huis en alle opslagruimtes aan de Kade werden verkocht aan een bedrijf, Van Lessen en Punt. Dit bedrijf gebruikte het woonhuis als woonruimte voor werknemers, Aling heeft daar als eerste gewoond namens het bedrijf. Aan de achterzijde liet men alle houten opstallen slopen, het nieuwe gebouw werd neergezet waar tegenwoordig de SPAR is gevestigd. In de grote loods werden door dit oorspronkelijk nautische bedrijf masten voor de scheepvaart geproduceerd, in het linker loodsje werden chemicaliën gemengd voor het schoonmaken van tankers. Dit is uitgelopen op een kleine milieuramp, op een bepaald moment zijn de tanks gaan overlopen en is die troep tot 17 meter diep in de grond gezakt. Het bedrijf is later failliet gegaan. Het bezit van deze onderneming is in handen gekomen van de families Heikoop en Van Hal. In het woonhuis van Franke hebben diverse Piershillenaars gewoond, vrijwel allen waren op zoek naar tijdelijke woonruimte: Stols, Bestebreur, Vrauwdeunt, Spaans, Van der Jagt. Henk van Hal wilde een uienhandel opstarten vanuit het bedrijfspand, in 1999 is het uienbedrijf verhuisd naar de Molendijk te Zuid-Beijerland. In mei 2000 is in de grote loods (circa 500 vierkante meter) na een grondige verbouwing de SPAR supermarkt gevestigd. Mijn zoon Fred heeft vanaf 9 september 1999 in het pakhuis gewoond, eerst woonde Marcel van Hal daar. In 2004 verhuisde Fred vlak voor zijn huwelijk met Cherrie naar het voormalige woonhuis van Franke. We hebben het toen wel opgeknapt. De begroeiing is van de muren verwijderd, het metalen bad van Franke is eruit gesloopt. Boven is er een en ander opgehoogd, maar de verzakking over de hele lengte bedraagt 28 centimeter. Er is hier niet geheid, een slechte combinatie met het zware verkeer hier. De badkamer is opnieuw betegeld, daar lopen door alle trillingen de scheuren alweer doorheen. Het huis verzakt nog steeds, ook beneden merk je dat. Bij het bed van Fred en Cherry staan 4 lege emmers om het water op te vangen bij regen, de kosten om het huis warm te stoken zijn hoog. Onder het huis zit een kelder, die is niet toegankelijk. Ook in de zijkant van het huis, voorzien van een echt pakhuisluik, zijn we nooit geweest. Het huis is versleten, in juni gaat de sloop van start. Momenteel wordt een ontwerp gemaakt voor het plantsoen, er zal in ieder geval een mooi zicht op de winkel ontstaan. Het gezin van Fred verhuist naar ons huis in de Beatrixstraat, op termijn gaan Door en ik daar in een aanbouw wonen.

Henk Heikoop, 1 mei 2016

Naschrift: zoals bij veel Piershillenaars bekend is, is het gebied waar de ijsbaan ligt ook vervuild. Dit heeft echter niets te maken met Van Lessen & Punt. Met toestemming van de gemeente heeft Izaak van Rij hier chemicaliën uit de Botlek gestort. Met deze troep werden de gaten gedicht die in de jaren dertig waren ontstaan, na het ophogen van de dijken.

Zie ook dit artikel: Kade 20 Franke

Fotoserie ‘Kade 20 Piershil’ – 27 februari 2016

Panoramafoto’s 27 februari 2016

Filmpje ‘Kade 20 Piershil’ – 27 februari 2016

Foto’s ‘Kade 20 in het verleden’

Het huis van Franke, later Heikoop (Kade 20 te Piershil) in 1932.

Overzicht van het imperium van Franke, circa 1947

Foto ‘Aardappelen voor Franke’ – 1949

De bieten en aardappelen uit Piershil en omgeving werden afgeleverd bij de schepen in de haven of bij de (aardappel)handelaar Franke. Op deze foto zien we Tinus Rozendaal, die met zijn kar aardappelen komt afleveren bij Franke. het pakhuisje op de achtergrond is tegenwoordig kapsalon en staat naast het pad dat toegang geeft tot de Spar. De dame op de foto is Sjaan, de echtgenote van Jan Franke.

Knipsel ‘Het imperium van Franke gaat plat’ – Algemeen Dagblad 27 juli 2016

Klik op het knipsel voor een vergroting.