Op 9 oktober 1913 trouwde Machiel Marinus Franke (7 januari 1877 – 22 april 1957) te Piershil met de Piershilse Annetje Bottenberg (9 februari 1887 – 16 januari 1942). Enkele jaren later werd voor ‘Chiel’ en ‘Antje’ een huis gebouwd aan de Kade, uit later onderzoek is gebleken dat het huis in 1915 is gebouwd (Kadaster Archief legger 685-14, stichting dienstjaar 1916, in het jaar 1915 dus).
Onderstaand verhaal werd op 1 mei 2016 opgetekend na een interview voor de krant met Henk Heikoop (eveneens een bewoner van de Kade in zijn jeugd).
Chiel Franke was afkomstig uit Zeeland, uit Scherpenisse, zijn ouders waren Cornelis Franke en Catharina Guiljam. Hij bracht ook twee zussen mee naar Piershil: Catharina Jacomina Franke (11 augustus 1875 – 9 oktober 1954), zij huwde later met Floris van der Stoep (1 december 1870 – 28 maar 1951) van de vlasserij aan de Molendijk en Martha Johanna Franke (11 februari 1888 – 30 november 1960), zij was op 22 december 1910 in Oud-Vossemeer gehuwd met Willem Gebuijs (22 mei 1884 – ?).
In 1915 was het huis van Chiel en Annetje aan de Kade gereed, tegenwoordig nummer 20, het werd uiteraard gebouwd door de zwager van Chiel, de Piershilse aannemer/metselaar Adam Bottenberg. Aan de stenen van huis kun je zien dat het niet in één keer is afgebouwd. Verschillende soorten werden aangevoerd met het schip van Teun Stok, telkens werd een stukje verder gebouwd. Tot 1927 waren Adam Bottenberg en echtgenote nog mede-eigenaar van het pand, daarna kon Chiel die helft afkopen. Beroepshalve begon Chiel in Piershil met de handel in veevoeder, machineolie en kolen. De kolen werden opgeslagen in het bijbehorende pakhuisje, met een handkar trok hij door het dorp. Op de kar stond geschreven: ‘Moord en brand schreeuwen mijn concurrenten’. Hij adverteerde geregeld op opvallende wijze in de lokale krant voor diverse producten, zoals veevoeder, machineolie, Bertels lijnzaadkoekjes met suiker, chilisalpeter, kopervitriool, sodex, klaver, kalkstikstof en aardappelen.
Advertenties Nieuwsblad Hoeksche Waard en IJselmonde
20 december 1913: Agent in de Hoeksche Waard: M. Franke, Piershil
28 november 1914: Oorlogsvuur.
Later is de handel in aardappelen begonnen. In de haven zag je toen veel ‘Westlanders’, platte schepen speciaal gemaakt voor het vervoer van tuinbouw producten. Het pakhuis, nu de kapsalon, stond naast het woonhuis, voorzien van een aanbouw. Allemaal bedoeld voor de opslag van aardappelen.
Foto ‘Zicht op het huis’ – 1932
Deze foto verscheen in 1932 in het tijdschrift Groot-Rotterdam. Links het huis van Franke met daarnaast het pakhuisje. Dit pakhuisje (zie ook: 1957 – Op het hoekje bij Franke) werd later uitgebreid tot een hoger exemplaar.
Een beschrijving van deze foto staat hier: 1932 – Piershil, langs de haven
Luchtfoto ‘Het bezit van Franke’ – 1947
Het pakhuisje in nu van steen en voorzien van een aanbouw.
In het pakhuis zat een luik, de volle zakken werden zo naar boven getakeld. In de aanbouw van het huis hing een zware houten trap, voorzien van contragewichten, die je naar beneden moest trekken. Op de bovenverdieping werden ook jutezakken gedroogd. Achter het huis was een erf met vervolgens veel houten hokken, er werden ook varkens gehouden daar. Chiel en Antje kregen zeven kinderen, allen geboren te Piershil, vier dochters en drie zoons, het huis werd dus ooit bewoond door negen personen.
Een overzicht van de negen familieleden en wat foto’s: 2024 – Fotoalbum van de familie Franke
Foto ‘Een fraaie automobiel’ – circa 1925
Naar verluidt was Chiel Franke één van de eersten in het dorp met een auto. Wie hier poseren is nog niet helemaal duidelijk. Het is wel op het terrein van Franke.
Foto ‘Aardappelen voor Franke’ – 1949
De bieten en aardappelen uit Piershil en omgeving werden afgeleverd bij de schepen in de haven of bij de (aardappel)handelaar Franke. Op deze foto zien we Tinus Rozendaal, die met zijn kar aardappelen komt afleveren bij Franke. het pakhuisje op de achtergrond is tegenwoordig kapsalon en staat naast het pad dat toegang geeft tot de Spar. De dame op de foto is Sjaan, de echtgenote van Jan Franke.
In de kamer bevonden zich twee bedsteden. De ouders sliepen in het achterhuis, met ook nog een krib boven hun bed. Op latere leeftijd moest Chiel vanwege gezondheidsredenen vaker in bad. Vanaf dat moment sprong hij dagelijks in de ‘Boogerdsloot’ naast zijn huis. Ook in de winter, hij hakte als het moest eerst het ijs eruit. Het was een heel schouwspel, als hij eruit kwam droogde hij zich met jutezakken. Eind 1941 werd zoon Adrie (Adrianus Jan, geboren 27 april 1915) medevennoot, aan de Kade A 150 werd ingeschreven de firma M.M. Franke & Zn., handel in landbouwproducten.
Foto’s ‘In de achtertuin’ – Enkele foto’s uit de jaren dertig en veertig, gemaakt in de achtertuin en op het terrein van Franke.
Links Ma Hoek, een zus van Jan Hoek.
Spittende mannen nemen pauze voor de foto: Links Adrie (of Jan) Franke, Bas Hoek, onbekend, Janus van der Heiden en Jan van der Waal.
Een familiefoto; links Antje met naast haar Anna Kooij. Dan Naatje en enkele andere kinderen van Franke.
Hier poseren v.l.n.r. Anna Kooij, Naatje Franke en haar moeder Annetje (Antje) Franke-Bottenberg. Op de achtergrond de huizen aan de Molendijk.
Antje is overleden in 1942, gevolgd door de oprichting van ‘de Handelsvennootschap onder de firma M.M. Franke en Zoon’. Na het overlijden van Chiel in 1957 zette Adrie het bedrijf in z’n eentje voort en verhuisde naar de Kade. Hij woonde eerst aan het Zwartsluisje, samen met zijn vrouw Maartje Berkhout, ze was afkomstig van de Westdijk bij Westmaas. Het huis aan de Kade werd gemoderniseerd, als extra luxe werd een metalen ligbad ingebouwd. Hij breidde het bedrijf uit maar was minder succesvol dan zijn vader. Het vervoer ging toen al per vrachtwagen, het vervoer per schip was steeds minder geworden, in 1956 werd de haven afgesloten van het Spui. Vanuit Woerden zelfs werden de aardappelen per vrachtwagen opgehaald, en door Roobol uit Den Haag. Adrie kocht zelf ook een vrachtwagen, een Man-Diesel. Eigenlijk had hij helemaal niet genoeg werk om die aankoop te rechtvaardigen. In mijn schooltijd heb ik ook bij Franke gewerkt, ik sloeg op zaterdag wel eens een schooldag over om wat te kunnen bijverdienen. Ik moest aardappelen van het land halen en op de kar zetten, zo werden ze vervoerd naar de Kade. De zakken werden via ijzeren ringen zo ver gevuld dat ze niet eens meer dicht konden. Ze waren van een mud of een halve mud, bijna niet te tillen. In het pakhuis stond een sorteerband, we moesten de kleine en grote aardappelen scheiden en de bonken eruit halen.
Toen Adrie onverwacht kwam te overlijden op 19 april 1972 moest het familiebezit worden verkocht. Na een kort bezit van de familie Tak werd het land aan de Oudendijk verkocht aan de tuinders De Lange en De Raadt, het huis en alle opslagruimtes aan de Kade werden in 1973 verkocht aan een bedrijf, Van Lessen en Punt. Dit bedrijf gebruikte het woonhuis als woonruimte voor werknemers, Aling heeft daar als eerste gewoond namens het bedrijf. Aan de achterzijde liet men alle houten opstallen slopen, het nieuwe gebouw werd neergezet waar tegenwoordig de supermarkt is gevestigd. In de grote loods werden door dit oorspronkelijk nautische bedrijf masten voor de scheepvaart geproduceerd, in het linker loodsje werden chemicaliën gemengd voor het schoonmaken van tankers. Dit is uitgelopen op een kleine milieuramp. Op een bepaald moment zijn de tanks gaan overlopen en is die troep tot 17 meter diep in de grond gezakt. Het bedrijf is later failliet gegaan.
Het bezit van deze onderneming is in handen gekomen van de families Heikoop en Van Hal. In het woonhuis van Franke hebben diverse Piershillenaars gewoond, vrijwel allen waren op zoek naar tijdelijke woonruimte: Stols, Bestebreur, Vrauwdeunt, Spaans en Van der Jagt. Henk van Hal jr. wilde een uienhandel opstarten vanuit het bedrijfspand, in 1999 is het uienbedrijf verhuisd naar de Molendijk te Zuid-Beijerland. In mei 2000 is in de grote loods (circa 500 vierkante meter) na een grondige verbouwing de SPAR supermarkt gevestigd. Mijn zoon Fred heeft vanaf 9 september 1999 in het pakhuis gewoond, eerst woonde Marcel van Hal daar. In 2004 verhuisde Fred vlak voor zijn huwelijk met Cherry naar het voormalige woonhuis van Franke. We hebben het toen wel opgeknapt. De begroeiing is van de muren verwijderd, het metalen bad van Adrie Franke is eruit gesloopt. Boven is er een en ander opgehoogd, maar de verzakking over de hele lengte bedroeg liefst 28 centimeter. Er is hier niet geheid, dat is een slechte combinatie met het zware verkeer hier. De badkamer is opnieuw betegeld, daar lopen door alle trillingen de scheuren alweer doorheen. Het huis verzakt nog steeds, ook beneden merk je dat. Bij het bed van Fred en Cherry staan 4 lege emmers om het water op te vangen bij regen, de kosten om het huis warm te stoken zijn hoog. Onder het huis zit een kelder, die is niet toegankelijk. Ook in de zijkant van het huis, voorzien van een echt pakhuisluik, zijn we nooit geweest. Het huis is versleten, in juni gaat de sloop van start. Momenteel wordt een ontwerp gemaakt voor het plantsoen, er zal in ieder geval een mooi zicht op de winkel ontstaan. Het gezin van Fred verhuist naar ons huis in de Beatrixstraat, op termijn gaan Door en ik daar in een aanbouw wonen”.
Henk Heikoop, 1 mei 2016
Naschrift 1: enkele details, zoals data en volledige namen, zijn door mij (Henk van den Heuvel) aan het artikel toegevoegd. In het archief van het kadaster wordt het huis op diverse manieren aangeduid: Noordpolderschekade A1498 en A581, ook als A1653, A1149 en C2.
Naschrift 2: zoals bij veel Piershillenaars bekend is, is het gebied waar de ijsbaan ligt ook vervuild. Dit heeft echter niets te maken met Van Lessen & Punt. Met toestemming van de gemeente heeft Izaak van Rij hier chemicaliën uit de Botlek gestort. Met deze troep werden de gaten gedicht die in de jaren dertig waren ontstaan, na het ophogen van de dijken.
Zie ook: 2016 – Een laatste blik op Kade 20
Zie ook: 2017 – De sloop van Kade 20
Inderdaad heeft mijn man bij Franke gewerkt maar hij heeft geen foto,s
Maar deze oude foto,s was weer leuk om te zien.