Na het verwijderen van al het meubilair werden de steigers geplaatst, in en rondom het kerkschip. De restauratie kon gaan beginnen, zo was het plan. Al tijdens het leegmaken van het gebouw waren er al snel twijfels, in de krant werd zelfs gesproken over de transformatie in een ruïne.
Fotoserie ‘De steigers zijn geplaatst’ – mei 1968
Artikelen ‘Kerk veranderd in een ruïne’ – 1968
Na vijf dagen ,,restaureren” aan het kerkgebouw van de Nederlands Hervormde kerk in Piershil, met haar toren een markant herkenningspunt van de kleinste gemeente in de Hoeksche Waard, is het binnenste van het gebouw in een ware ruïne veranderd. Het restaureren, waarmee men maandag is begonnen, bestond hoofdzakelijk uit het uitbreken van het interieur, Alles werd uit het T-vormig kerkgebouw gesloopt: orgel, banken, preekstoel, wapenschilden en grafzerken.
Rond het kerkgebouw is voorlopig nog weinig van de restauratie te zien, doordat enkele huizen het gebouw, waar de Hervormde Piershillers hun diensten plegen te houden, voor het grootste gedeelte aan het oog onttrekken. Slechts een omheining duidt op werkzaamheden in het gebouw.
Renesse
Voorlopig – de eerste twee jaar – is voor het houden van de erediensten een oplossing gevonden in het dorpshuis ,,Renesse’’. Daar sprak ds. J. van de(r) Graaf zondag voor het eerst zijn gemeente toe. De vrouwenvereniging ,,Wees Getrouw”, alsmede alle andere kerkelijke verenigingen, maken gebruik van het schoolhuis voor de openbare lagere school, dat niet meer door het schoolhoofd wordt bewoond. In dit schoolhuis ligt ook het merendeel van de bruikbare voorwerpen uit het oude kerkgebouw opgeslagen, zoals de vier schilden en het bord waarop in sierlijke 17e-eeuwse letters de Tien Geboden staan opgetekend; een vijftal borden, die het kerkinterieur door de eeuwen heen hebben beheerst.
Zerk
Het juiste jaartal van de stichting van de kerk is niet precies bekend. ,,In het begin van de zestiende eeuw moet het geweest zijn”, zegt men in Piershil. Dit wordt afgeleid uit diverse grafzerken die in de kerk een gedeelte van de vloer bedekken. De oudste zerk dateert uit 1629: ,,Hier leyt begraven Vincent Annockqve, in syn leeven geweest Schovt Secretaris Rentmeester ende Penningmeester van Pyershil, sterft den 12en Maert Anno 1629, ovt sinde 28 jaeren”. In het gerestaureerde kerkgebouw, zullen behalve de grafzerken ook de preekstoel, het orgel met het front, de Ambachtsheerenbank aan de consistoriezijde, de Schout en Schepenbank, het doophek en de preekstoel in ongewijzigde, doch gerestaureerde toestand, terug keren. Over de verdere inrichting bestaan nog geen vaste plannen. Of er centrale verwarming, vloerverwarming of gewone kolenverwarming moeten komen, of er straks banken of stoelen als zitplaatsen zullen dienen of er looppaden in het midden of aan de zijkanten van de kerk moeten komen, dat zijn allemaal punten waar men het in Piershil nog niet over eens is.
Teksten bij onderstaande foto’s:
Piershil twee jaar zonder kerkgebouw – Met man en macht is in de Ned. Hev. kerk in Piershil dezer dagen gewerkt aan het verwijderen van de honderden kilo’s zware grafzerken. De tijdelijke afwezigheid van de zware betonnen platen is noodzakelijk door de restauratie van het kerkgebouw. Een opknapbeurt, die twee jaar in beslag zal nemen. Meer over deze restauratie staat op pagina 4: ,,Kerk na week restaureren veranderd in een ruïne”.
De Ned. Herv. kerk in Piershil, waaraan men dezer dagen met de restauratie is begonnen, blijkt bij nader inzien slechter te zijn dan men aanvankelijk dacht. Het gebouw vertoont grote scheuren, terwijl grote gedeelten van de muren niet meer bruikbaar zijn. Van het dak zijn alleen nog de binten overgebleven (zie foto). Steigers zijn rond het gehele gebouw opgetrokken.
Onverwachte vondsten waren er ook, zoals dit drietal botjes, die bij het verwijderen van de grafzerken werden gevonden.
Wel zeker is dat de kerk hard toe is aan een goede opknapbeurt. Juist het verwijderen van alle interieur heeft de gebreken – vooral in de muren – duidelijk aangetoond. Enorme scheuren werden zichtbaar, grote verzakkingen werden aangetoond. In de begroting, die door de kerkeraad voor de restauratie is opgesteld is echter voldoende ruimte voor mogelijke tegenslagen, Een kostenrekening, die de drie en een halve ton nadert, f 350.000,- die voor 90%, door rijk en provincie wordt gesubsidieerd, Tien procent blijft er voor de Hervormde Gemeente van Piershil over. Aan de restauratie, die onder leiding van de architect, ir. J.B. Baron van Asbeck uit Driebergen, door de firma Woudenberg uit Ameide wordt uitgevoerd, is een jarenlange voorbereiding voorafgegaan. Al in 1942 werd een eerste gift in het restauratiefonds gestort. Na de oorlog heeft de kerkeraad echter restauratie van de Kerk weer werd opgerakeld.
Schade
De toenmalige regering verklaarde zich bereid om op basis van de inundatie – toch nog de jaren 1944 en 1945 – de tijd van de inundatie – toch nog subsidie te verlenen. In februari 1962 volgde daarop de eerste restauratiebegroting. Voorlopig werden de kosten op f 166.000,- bepaald. Ook toen bedroeg de subsidie 90%, terwijl de kosten van de verwarming, verlichting en banken voor rekening van de kerkelijke gemeente kwamen. Toch aarzelde de kerkeraad nog om het besluit definitief te verklaren. De lasten van het renteverlies leken te zwaar op de schouders van de kleine gemeente te gaan rusten. Door het feit dat de burgerlijke gemeente, eigenaar van de kerktoren, wel tot restauratie van de toren overging, werd de kerkeraad bijna gedwongen eveneens te handelen.
Spontaan
De gemeenteraad verklaarde zich, toen het van de financiële moeilijkheden hoorde, spontaan bereid om medewerking te verlenen door de voorfinanciering te regelen. Eerst toen konden spijkers met koppen worden geslagen. Toch duurde het nog tot maandag voor men zich door een warboel van papieren had geworsteld om met de restauratie – onder goedkeuring – te kunnen beginnen. Vol verwachting kijkt men in Piershil nu al uit naar de maand mei in het jaar 1970. Dan zal het kerkgebouw in gebruik kunnen worden genomen. Dat er veel zal zijn veranderd, daar twijfelt niemand aan. Wat het precies voor veranderingen zullen zijn, dat weet nog niemand. Zelfs de president-kerkvoogd, de heer G. van der Kuil, niet. Het wachten is voorlopig op de eerste bouwvergadering, vrijdag 24 mei. Dan komt de architect met de eerste definitieve plannen.
Fotoserie ‘Kerk veranderd in een ruïne’ – 1968
Alles staat klaar in de steigers, wachtend op…
Rondom Pinksteren 1968, de ramen zaten lager vroeger!
