Op 21 december 1971 werd het nieuwe kerkgebouw, met een capaciteit van 200 zitplaatsen, officieel in gebruik genomen. Bij de opening benadrukte Dhr. C.J. Bardet van de Rijksdient voor Monumentenzorg het spijtig te vinden dat een restauratie onmogelijk was gebleken. Hij noemde de nieuwbouw en de restauratie van het interieur geslaagd maar door het verdwijnen van historische gegevens kon het gebouw door hem moeilijk nog als monument worden gezien. Later werden de totale kosten van het project bekend gemaakt: 536.341 gulden en 51 cent.
Foto ‘De kerk is gereed’ – 21 december 1971
Artikel ‘Gerenoveerde kerk in Piershil dinsdag officieel in gebruik’ – Nieuwsblad voor de Hoeksche Waard, IJselmonde en Putten, Vriidag 17 december 1971
KERK SCHULDENVR) ONDANKS KOSTEN VAN HALF MILJOEN GULDEN – door CEES BUITENDIJK
PIERSHIL – Dinsdagavond zal met een bijzondere kerkdienst in Piershil de geheel gerenoveerde Ned. Herv. kerk officieel in gebruik worden genomen. Daarmee is dan ook officieel een einde gekomen aan wat eerst een al
gehele restauratie van het oude uit de zestiende eeuw daterende kerkgebouw had moeten worden, maar wat later een algehele nieuwbouw (in oude stijl) werd toen bij het verwijderen van het pleisterwerk bleek in wat voor
slechte toestand de kerk in werkelijkheid verkeerde.
Na drie en een half jaar bouwen en een investering van rond een half miljoen gulden heeft Piershil dus ook officieel weer zijn eigen kerk; onfficieel was dat al a het geval, want reeds vanaf het voorjaar werd er weer gekerkt in het pittoreske kerkje aan de Voorstraat, dat zijn oude kruisvorm is verloren en nu een rechte kerk is geworden, waarin een 180 kerkgangers een zitplaats kunnen vinden.
Schuldenvrij
Drie en een half jaar na afbreken en vervolgens weer bouwen; het heeft dus wel wat lang geduurd. Maar daarvoor heeft Piershil dan ook een kerk gekregen, zonder dat de kerkelijke gemeente nog jarenlang gebukt zal gaan onder de financiële lasten die de restauratie met zich heeft gebracht. Wanner begin volgend jaar het laatste gedeelte van de toegezegde Rijkssubsidie af komt betekent het dat de kerkraad en kerkvoogdij met een schone lei – dat wil zeggen schuldenvrij! – verder kunnen gaan. En dat is iets wat in de tegenwoordige tijd bij kerkrestauraties nog hoogst zelden voor komt.
De Piershilse Hervormde kerk is namelijk herbouwd met 90 (normaal 70) procent overheidssubsidie, hetgeen mogelijk was omdat nog aanspraak kon worden gemaakt op de regelingen van de oorlogsschadewet (de kerk kwam in ’44 met de inundatie van Piershil onder water te staan, waardoor met name de fundering zwaar werd aangetast). Zodoende kwam van de subsidiabele kosten zo al f450.000,- ten laste van de rijksoverheid.
Daar kwam nog bij dat de (burgerlijke) gemeente Piershil voor de voorfinanciering zorgde, zodat de kerkelijke gemeente geen renteverlies leed tussen het moment van betaling en het afkomen van de rijkssubsidie.
Fonds
De kerkelijke gemeente moest in de hele nieuwbouw desondanks zelfs nog zo’n tachtigduizend gulden steken; een bedrag dat zij vrijwel zo kon betalen omdat reeds vanaf 1942 in het restauratiefonds voor dit doel werd gespaard en bovendien de plaatselijke vrouwenvereniging veel acties voerde om gelden voor de nieuwe kerk bijeen te krijgen.
En dat Piershil vrij gemakkelijk over de brug kwam bleek dit jaar nog eens weer, toen bij een speciale actie voor de kerkbanken zo’n f 14.000,- bijeen werd gebracht. Al lijkt zodoende de hele renovatie van de kerk, die mede door het verwijderen van een aantal er voor staande krotten nu een waar pronkstuk in het centrum van Piershil is geworden, van een leien dakje te zijn gegaan, de werkelijkheid is wel iets anders. Er is namelijk nog heel wat touwtrekwerk aan te pas gekomen om zover te komen als men nu is: de officiële ingebruikneming.
Werd namelijk niet al in mei 1968 door het aannemingsbedrijf Woudenberg uit Ameide al begonnen met de voorbereiding van de restauratie, terwijl pas op 24 april 1970 door burgemeester P.G. Vries de eerste steen kon worden gelegd voor de nieuwe kerk? Lange tijd lag het werk aan de kerk zelfs stil, nadat gebleken was slecht met name de fundering was. Vele, zeer vele besprekingen gingen vooraf aan het besluit tot algehele afbraak en de bouw van een nieuwe kerk in de oude stijl.
Banken
Een rechte kerk werd het tenslotte, met voorin – aan de kant van de al jaren terug gerestaureerde toren – het orgel en achterin het liturgisch centrum, waar de gerestaureerde preekstoel en de eveneens gerestaureerde schout- en schepenbank en de ambachtsheerenbank deel van uitmaken. Daartussen: twaalf rijen banken en drie rijen rieten-matten stoelen. ook over de vraag banken of stoelen was deze zomer heel wat te doen in Piershil, omdat met name monumentenzorg de nieuwe kerk liever met stoelen wilde opsieren, terwijl de kerkeraad en de kerkvoogd zich meer aangetrokken voelden tot banken. Met (hoofdzakelijk) banken èn stoelen werd min of meer een compromis gevonden. Piershil heeft dus na dinsdagavond ook officieel zijn nieuwe kerk. De Hervormde gemeente is er al weer aan gewend, want zij kerkt – na drie jaar in het dorpshuis Renesse te hebben gezeten – al weer maanden in het nieuwe kerkgebouw; eerst nog op stoelen van de voetbalvereniging, sinds augustus al op de nieuwe banken.
In feite is er ook weinig met vroeger veranderd. Goed, er is niet langer een kruiskerk, de stijl is dezelfde gebleven, het orgelfront ook, de oude preekstoel en de ,,heren”-banken zijn er ook nog, evenals de vier grote uit de achttiende eeuw daterende rouwschilden en de grote grafstenen, waarmee ook nu weer een deel van de vloer is belegd.
Toch is er natuurlijk heel wat opgeknapt. Zo behoeft de koster nu niet langer de hele nacht van zaterdag op zondag in de kerk te zitten om de kolenkachels aan te krijgen en ze ook aan te houden, zoals vroeger wel is gebeurd. De koster kan nu met een gerust hart naar bed, want een centrale verwarming zorgt nu wel dat de kerkgangers in de winter vanwege de kou niet thuis behoeven te blijven.
Artikel ‘Piershil nam gerenoveerde kerk officieel in gebruik’ – Nieuwsblad voor de Hoeksche Waard, IJselmonde en Putten, Woensdag 22 december 1971
Nadat er in de oorlog al over plannen tot restauratie gesproken was (en er in 1942 zelfs al een restauratie-fonds in het leven geroepen was), mocht de Ned. Hervormde gemeente van Piershil het dinsdagavond eindelijk beleven dat een gerenoveerde in plaats van gerestaureerde kerk in gebruik genomen kon worden. Omdat restauratie bij nader inzien niet mogelijk bleek is men overgegaan tot opbouw van een geheel nieuw kerkgebouw. De kosten van dit gebouw en het interieur bedroegen ruim f 500.000,-
Nadat de architect, die de bouw van de nieuwe kerk leidde, het gebouw officieel aan de president-kerkvoogd, de heer F.R. Versteeg, had overgedragen, zei de heer C. J. Bardet van de Rijksdienst voor Monumentenzorg dat bij het begin van de restauratie was gebleken dat een restauratie volkomen hopeloos was. De enige oplossing die overbleef was de kerk af te breken en weer helemaal opnieuw op te bouwen. ,,Jammer genoeg zijn hiermee een heleboel historische gegevens voor altijd verdwenen en is de kerk daarom nu nog moeilijk als een monument te zien”, aldus de heer Bardet. Het verheugde hem dat het interieur van de kerk door een vakkundige restauratie weer een goede bestemming gekregen heeft. Ook burgemeester P.G. Vries was van mening dat de renovatie lang op zich heeft laten wachten. Hij had meermalen gedacht: ,,zou de kerk ooit nog eens gerestaureerd worden”. Hij sprak er nu zijn vreugde over uit dat de gemeenteraad van Piershil altijd zijn volle medewerking wilde verlenen en zo in 1969 een bedrag van f 166.000,- voor de plannen voor de renovatie beschikbaar stelde.
Hij haalde verder aan dat in het midden van de 17e eeuw de bloeitijd van de kerkelijke gemeente moet zijn geweest als men kijkt naar de fraaie preekstoel en ambachtsheerenbanken. Hij hoopte dat met de opening van dit gerenoveerde gebouw ook een nieuwe tijd van bloei voor de gemeente was aangebroken. De vertegenwoordigster van de vrouwenvereniging ,,Wees Getrouw” (die veel voor de renovatie gedaan heeft) zegde het kerkbestuur toe ,,gewoon verder te zullen gaan om in de toekomst eventuele lasten te helpen dragen”. De heer B. J. Hensen bood namens verschillende instanties een viertal geschenken aan ter gelegenheid van de ingebruikneming van het gebouw. Zo kreeg de gemeente de wandverlichting geschonken door de mensen die altijd de preken van de bandrecorder moeten horen, de drie grote kroonluchters door de diaconie en een mahoniehouten kast door de zondagsschool, die wekelijks in de kerk bijeenkomt. Een grote bloemenvaas werd door de jeugdcommissie aangeboden. De president-kerkvoogd gaf, voordat hij de kerk aan de gemeente overdroeg, een kort overzicht van de hoogtepunten van de restauratie/renovatie geschiedenis. De predikant, ds. J. v. d. Graaf, die onder meer zei ,,donkere wollen boven kerk te zien”, aanvaardde vervolgens het gebouw door het opnieuw in gebruik te stellen.
Bij de foto: De nieuwe Ned. Hervormde kerk van Piershil tijdens de eerste kerkdienst die na de opening van het gebouw gehouden werd.
Cijfers rondom de hernieuwde kerk – 1971
FINANCIEN
Bij de officiële ingebruikneming van de kerk j.l. dinsdagavond heeft onze voorzitter geen opgave gedaan van de kosten van de kosten van de verschillende onderdelen van de renovatie. Dit paste o.i. niet in het karakter van de Dienst en het zou voor de aanwezigen wellicht moeilijk zijn geweest om alle cijfers te onthouden. Vandaar dat wij het beter hebben geacht om in dit blad wat cijferwerk te geven.
a. De kosten van de restauratie/renovatie, d.w.z. de afbraak en wederopbouw van het gebouw in de jaren 1968-1971, inclusief architect- en opzichterskosten hebben in totaal bedragen . . . . . F 461.836,58
Daarnaast is uitgegeven voor
b. het restaureren van het antiek meubilair: de preekstoel en de twee grote banken: F 34.379,03
c. aanleg centrale verwarming: F 11.872,-
d. droogstoken van de kerk: F 3.136,68
e. demonteren en herplaatsen van het orgel: F 3.756,87
f. aankoop nieuwe banken: F 14.295,60
g. idem stoelen in de kerk. F 2.229,75
h. huur dorpshuis en “schoolhuis”: 4.835,-
Totaal F 536.341,51
Fotoserie ‘Kerk weer geopend’ – 21 december 1971
Foto ‘Rondom is het weer groen’
De kerk bij de opening op 21 december 1971, en wat jaren later. Het groen si weer prominent aanwezig rondom het kerkgebouw.
