1913 – Armenhuisje in Goudswaard

‘Dit werkck heeft godt gegeeven, en ’t wordt hem toegeschreeven. Dit werck heeft godt geboudt, en ’t wordt hem voordts betroudt’. De bijzondere spreuk, geschreven in zeventiende-eeuws Nederlands, is een blikvanger in de Goudswaarde Dorpsstraat.

Het nauwe straatje is rijk aan monumenten, voorzien van welgevormde gevels. Daartussen bevindt zich een huizenrij, lokaal bekend als de ‘armenhuizen’. De in Hoogvliet geboren magazijnchef Harry Groenendijk woont sinds oktober 2010 op het adres Dorpsstraat 29, in één van de acht huisjes. ,,Een heerlijk huis om in te wonen, in een hartstikke leuke buurt vol gezelligheid”. Met 55 vierkante meter woonoppervlak is het vanzelfsprekend dat bijna alle huisjes bewoond worden door alleenstaanden. Een bescheiden begane grond, op de bovenverdieping bevinden zich twee kleine slaapkamertjes. ,,Het is moeilijk voor te stellen dat hier ooit complete gezinnen woonden, maar zo is het mij wel verteld.” De huizen werden oorspronkelijk gebouwd in 1635, bedoeld om onderdak te bieden aan armlastigen. Dit soort armenhuizen werden vaak gebouwd in opdracht van het gemeentebestuur en kwamen onder toezicht van een schout te staan. Kerkgenootschappen hadden eveneens bemoeienis met dergelijke projecten. In Goudswaard was het niet anders, zo blijkt uit eeuwenoude stukken inzake een geschil tussen het Burgerlijk Armbestuur en de Diaconie van de Hervormde Gemeente. Aanleiding was het onbewoonbaar verklaren van de acht armenwoningen die voornoemde partijen gezamenlijk gebruikten ten behoeve van de armen. Het leidde uiteindelijk tot complete nieuwbouw van de huizen in 1913, de laatste grote renovatie vond plaats in 1985. Tegenwoordig is de woningcorporatie HW-wonen eigenaar van de huizen. ,,Sinds ik hier woon zijn de dakgoten vervangen en de kozijnen afgekit, de tocht was daarmee verholpen. Wel beginnen op sommige plekken de voegen van de voorgevels los te laten.” De Oudhollandse spreuk en de ontstaansgeschiedenis van de huizenrij staat op diverse gevelstenen, ze zijn ingemetseld boven de boogdoorgang tussen de twee huizenblokken. Als vertegenwoordigers van kerk en staat worden de predikant Petrus Clementius en de schout Cornelis Dircksen genoemd. Hun namen komen ook afgekort voor in de kap van de nabijgelegen kerk van de Hervormde Gemeente. In twee balken zijn in een ovaal de volgende letters 1637 PCP en CDS uitgesneden. De aanwezigheid van die kerk, zo nabij, levert wel eens geluidsoverlast op voor Groenendijk. ,,De huizen zijn gehorig, op zondag zijn er zes ‘bimbam-sessies’. Ik het begin werd ik daar knettergek van. Ze zeggen dat je daar aan went, het is mij nog niet gelukt.”