1965-2015 – 50 jaar graafwerk door L.A.W. Tol

Op vrijdag 9 oktober 2015 sprak ik ten kantore van L.A.W. Tol BV te Piershil met drie generaties Tol, naar aanleiding van het 50-jarige jubileum van het graafmachineverhuurbedrijf. Ik sprak met Leo Tol senior (18 maart 1937), Leo Tol junior (9 augustus 1962) en Nardo Tol (3 maart 1994). Het gesprek is opgenomen voor het nageslacht, de geluidsopname is overgedragen aan de familie Tol. Vooraf werden enkele foto’s gemaakt voor een artikel in het Algemeen Dagblad, door Arjon Groeneweg van QPhoto.

Leo senior:

Mijn vader en moeder hadden een landbouwbedrijfje in Nieuw-Beijerland, van 8 hectare. Ik ben begonnen met wat loonwerk: ploegen, aardappelen rooien, bieten rooien. Op een bepaald moment had ik 5 tractoren. Eens in de vier jaar moesten ook de sloten gebaggerd worden, een beestenwerk. Het water eruit scheppen, een dam maken, weer schoonmaken, al die bagger eruit, telkens opnieuw. Ik reed op een zaterdagavond richting Puttershoek om te gaan dansen en ik zag onderweg op de Blaakschendijk bij Zevenbergen een JCB staan. Achteraan een riek, vooraan een graafarm met een bak van 3 meter. Halverwege ben ik omgekeerd en gelukkig was Zevenbergen thuis. Ik informeerde naar de JCB en hij bood meteen aan om ‘m maandag te komen ophalen. Het feit dat ik geen geld had was hem bekend en hinderde hem niet, het was algemeen bekend dat mijn vader en moeder straatarm waren. Met dat ‘ding’ (een graaflaadcombinatie) ben ik aan de slag gegaan en snel vroegen andere boeren of dit ook bij hen kon doen.

Ik kreeg bij toeval een folder onder ogen van een ronddraaiende hydraulische  graafmachine, in die tijd was zo’n machine nog onbekend. De machine kostte 68.500 gulden, ik had nog geen 68 gulden. Maar toch liet het me niet los. Mijn externe boekhouder raadde het af, maar ik besloot met m’n vrouw om het toch te doen. Op een dinsdagavond, zulke dingen vergeet je nooit meer, had ik een gesprek met de Boerenleenbank, mijn vader en moeder waren daar ook bij. Ze hadden nog nooit zo’n machine gezien, maar ik vertelde hen dat dit de toekomst was. Het gesprek verliep niet lekker en ik heb al m’n papieren opgepakt om te vertrekken. Maar je wilt toch geld?, zo werd gevraagd. Dat lukt hier toch niet, ik ga verder zoeken, zo vertelde ik hen. Ik ben naar de Middenstandbank gegaan in Rotterdam-Zuid, ik trof daar een heel begrijpend iemand en die zag er wel wat in, binnen een paar dagen was het rond. Bij een receptie jaren later, bij het 15- of 20-jarig bestaan van mijn bedrijf, kwam die man van de Boerenleenbank me vertellen dat hij er toch wel berouw van had gehad. Binnen een jaar had ik er drie. Hoe ik het voor elkaar kreeg weet ik nog niet, maar toen kreeg ik de wind in de zeilen.

Leo Junior:

Die bank kan ik me nog herinneren, als kleine jongen mocht ik mee. Het was op de Dordtsestraatweg, we gingen daar geld ophalen dat als salaris in de zakjes verdeeld moest worden. Die loonzakjes zijn heel lang in stand gebleven, ik denk tot tien jaar geleden. Dat wilden de jongens liever, dan konden ze eerst een pilsje halen voordat de vrouwen de zakjes in handen kregen, haha.

Leo Senior:

In november ben ik naar de Aluchemie gereden, toen net in de Botlek in aanbouw. Ik liep het terrein op en kwam met veel geluk meteen de juiste man tegen. Ik liet hem weten werk te zoeken voor drie tractoren, er reden er al rond vanuit Brabant, uitgerust mat klapkarren. Hij vroeg me of ook van die klapkarren had. Na mijn bevestigende antwoord kon ik meteen beginnen, de volgende dag om 07.00 uur. Ik had alleen geen klapkarren, dit antwoord had ik niet zien aankomen. Met zweet in m’n handen reed ik naar huis en toen ik er met mijn vrouw over stond te praten in de Wilhelminastraat reed de hoofduitvoerder van de LBS voorbij op de fiets, Dekker. Hij haalde voor mij het dagblad van de bouwwereld op, genaamd ‘Cobouw’, daar staan er vast wel een paar in zo sprak hij. En inderdaad, bij een bedrijf in Ammerzode stonden klapkarren in de verkoop. Toen ik belde en vertelde dat ik geen geld had werd het even spannend, ik had natuurlijk nog geen naam gevestigd. ‘Ik vertrouw het toch wel, kom ze maar halen’, zo sprak de eigenaar tot mijn grote opluchting. Ik kon een wagen met een oplegger lenen van mijn schoonvader, Reedijk uit Greup. In de avond om acht uur ben ik weggereden om ze op te halen. Maar toen kwam ik thuis, met drie karren ondersteboven op de oplegger! Ik had geen kraan, bij het veer hebben we ze er met de tractor uitgetrokken, een hoop kabaal natuurlijk. De andere dag stonden we zoals afgesproken om 07.00 uur op het werk.

Na een tijdje daar gewerkt te hebben kwam diezelfde voorman Bas naar me toe en vroeg om hulp en advies bij het leggen van kabels. Het Hartelkanaal was misschien wel 10 meter diep, je kon daar niet lopen maar er moesten wel kabels worden gelegd. De oplossing was eenvoudig: om daar wegzakken te voorkomen moest met bredere rupsplaten worden gewerkt. Ik berekende dat ik platen nodig had van 1 meter 20, ik heb het stiekem eerst uitgeprobeerd met balken van die afmeting. Dat ging goed, ik bleef gewoon staan en kon ook draaien. Ik belde naar de importeur in Sliedrecht en hoewel men moest lachen om mijn plannen kreeg ik een Frans sprekende vertegenwoordiger mee naar Parijs. Bij Poclain, de producent van de graafmachine, moest men ook hard lachen, platen met zo’n breedte waren in die tijd niet gebruikelijk. Maar ik werd gelukkig toch doorverwezen naar het adres van de fabriek die voor hen de rupsplaten maakte, slechts 60 kilometer verderop. Daar werden we heel hartelijk ontvangen, en na uitleg werd duidelijk waarom we platen zochten van 1 meter 20 met gaten uit de midden. We mochten achterin de loods zoeken bij de verkeerd afgesneden platen, daar vonden we zowaar platen van 1 meter en 21 centimeter, met gaten uit de midden! Toen ik vroeg wat de kosten waren werd verteld dat we ze gratis mochten meenemen naar Nederland. Bij navraag bleek er een vrachtwagen van mijn schoonvader in Frankrijk te zijn, in de buurt van Bordeaux, binnen een uur was hij bij ons.

In het weekend, ook op zondag terwijl dat eigenlijk niet mocht van mijn ouders, hebben we met zes man de platen geplaatst in het Hartelkanaal. Op maandag gaf ik een demonstratie aan Bas, hij was zo onder de indruk dat hij vertelde meteen zijn baas Oscar Vervat te gaan bellen. Deze meneer M.N.O. Vervat was drie kwartier later ter plaatse en was eveneens laaiend enthousiast. Nu kun je er niks bij voorstellen, maar toen viel mijn idee in goede aarde. Hij sprak: ,,Leo, wat een moeite heb jij gedaan voor ons. Zo lang jij met je machines voor mij aan het werk bent ga ik je dubbel betalen. Maar je moet me beloven, het project was verdeeld over vijf vakken met vijf verschillende aannemers, dat je de anderen ook dubbel laat betalen, want let op, zodra je hier klaar bent staan ze voor je in de rij. En dat klopte, ze kwamen allemaal en ik heb ze zoals beloofd allemaal dubbel laten betalen.

Al die geldstromen zorgden voor een fraaie start van het bedrijf, maar ook om een andere reden, een persoonlijke erezaak, kwamen de guldens goed van pas. Ik weet niet hoe ze het voor elkaar hebben gekregen maar mijn vader en moeder hadden een schuld opgebouwd van 200.000 gulden. Ik moest samen met mijn vrouw de beslissing nemen om Tol en Zoon, zo heette het toen en ik was de zoon, failliet te laten verklaren en met een schone lei te beginnen. Ik voelde daar niet veel voor en mijn vrouw gelukkig ook niet. We gaan ervoor, zo besloten we. Ik ben alle schuldeisers afgegaan, ik wist van te voren dat ze allemaal ja zouden zeggen, wat moesten ze anders. Ik stelde hen voor om later alles tot op de laatste cent terug te betalen. Dankzij projecten zoals bij het Hartelkanaal hebben we iedereen binnen een jaar alles kunnen terugbetalen. Achteraf ben ik zo blij om die keuze die we hebben gemaakt, meneer Hordijk was destijds één van die schuldeisers, ik zie hem nog regelmatig voorbij fietsen hier, altijd vriendelijk groetend.

Kort daarop had ik weer meteen een enorme meevaller. Er kwam een boot aan in de Waalhaven, een kustvaarder met verhard kunstmest. Met de apparatuur in de haven konden ze dat er niet uitkrijgen, het moest eerst losgemaakt worden. Ik werd gebeld door de bedrijfsleider van Poclain met de vraag of dat iets voor mij was. Hij adviseerde me om het bedrag van 40.000 gulden te vragen, een vermogen in die tijd. Ik voelde me niet op het gemak om dat te vragen, toen ik het bedrag noemde aan de opdrachtgever zei deze er stil van te worden. Ik dacht veel te veel te hebben gevraagd voor een weekendje werk, maar nadat hij had overlegd sprak hij deze woorden: ,,Meneer Tol, moet u goed luisteren. De boot moet zondagavond weer varen, als u ervoor kunt zorgen dat die boot dan leeg is dan betalen we u 80.000 gulden”. Zoals gezegd, de wind kwam snel in de zeilen, steeds meer kranen en steeds meer werk.

Het bedrijf werd ook eens doorgelicht door een Amerikaans bedrijf. Het zwakke punt wist ik zelf ook wel, bij eventuele ziekte van mij lag het hele bedrijf plat. Er werd voorgesteld om Leo junior er meer bij te betrekken, maar ik vertelde dat Leo altijd had laten weten vrachtwagenchauffeur te willen worden, bij z’n opa. Het bedrijf dat ons aan het doorlichten was wilde zelf wel eens met Leo junior praten hierover. Na het gesprek zie ik mijn zoon op me afkomen, hij zei “hoe komt u erbij dat ik niet voor u wil komen werken?”. Er werd voorgesteld om Leo junior eerst te laten leren, bijvoorbeeld bij de importeur van de graafmachines. Maar ik was daar tegen, ze leren alleen maar hoe ze zo laat mogelijk kunnen beginnen en zo vroeg mogelijk kunnen stoppen. Hier is het precies andersom, dus als hij dat wil komt hij maar naast mij zitten. In de eerste jaren moest ik veel alleen doen, toen Leo Jr. naast me kwam zitten was dat een hele verlichting, hij pikte het verschrikkelijk snel op. Ik ben echt trots op hem.

Ik had ook goed personeel, toen al, die jongens wilden er echt voor gaan. Tot tien uur ’s-avonds was heel normaal. In Nieuw-Beijerland groeiden we naar 40 eigen kranen en 100 machinisten die ook voor ons werkten met hun eigen kraan. Het terrein aan de Wilhelminastraat, tegenover de begraafplaats, werd al snel veel te klein en diverse opties werden bekeken. Ik ben eerst bezig geweest met een terrein aan de Nieuw Piershilseweg, maar daar gaf de gemeente geen toestemming voor, ook niet bij Bas Snijders aan de Dorpsweg. Toen ik op vakantie was in Hongarije belde Leo jr. mij op om te vertellen dat er iets in Piershil te koop was. Daar is het verder gegaan, ik moest tegenover zes gemeenteraadsleden mijn plannen duidelijk maken en hen overtuigen een vergunning af te geven.

Leo junior:

Het was het terrein waarop ooit de aardappelbewaarplaats van de Pijper gevestigd was, hij had het verkocht aan Van den Berg. Ik was toen 23, ik voetbalde net op Piershil. Ik heb een optie genomen op het perceel, mijn vader kwam zo snel mogelijk terug uit Hongarije. Na de koop heeft mijn vader samen met Henk de Vlaam een jaar rondgelopen op het nieuwe terrein en alle loodsen afgebroken, ik heb toen de planning geheel overgenomen om mijn vader die ruimte te geven. We hebben alles zelf aangelegd op het nieuwe terrein, Cor Bestebreur heeft de nieuwe schuur gebouwd. Schoolgaan was niet mijn grootste hobby, mijn vader zag dat ook en vroeg mij gelukkig om al op m’n vijftiende om naast hem te komen zitten. Al viel dat niet altijd mee, toen hij de eerste keer van huis was werd ik gebeld en kreeg ik de wind van voren van een klant. Ik zat met tranen in mijn ogen, en even met de mobiele telefoon naar vader bellen was er toen niet bij. Dat is me altijd bijgebleven. Ze zeggen wel eens dat je een bedrijf niet kunt leiden als een voetbalteam, ik vind van wel, ik doe het ook op dezelfde manier. Ik ben geen echte trainer, maar ik kan wel een team maken. Ik doe het hier niet veel anders.

Leo senior:

Vorige week is de gemeenteraad op werkbezoek geweest. Ik had een heel tevreden gevoel daarover, men was enthousiast over alle aspecten van het bedrijf.  Ik kom nog steeds in de werkplaats hoewel ik natuurlijk niets meer hoef te doen, van lieverlee is de bedrijfsvoering door Leo junior overgenomen.

Leo junior:

De verantwoordelijkheid qua planning kreeg ik al toen ik 23 was. Mijn vader ging toen ook gerust zes weken op vakantie naar Hongarije. Als hij dan terugkwam deed hij de moeilijke gesprekken, zoals met de bank, het boekhoudkantoor en de verzekeringen. Stapje voor stapje heb ik dat overgenomen, officieel is het na de financiële afwikkeling op mijn schouders terecht gekomen, maar we praten samen nog steeds over van alles. Ik ben niet naast mijn schoenen gaan lopen maar heb er rond mijn dertigste wel meer elan in gestoken. Mijn vader vroeg zich toen wel eens af of iedere beslissing de juiste was, achteraf zegt hij grandioos gedaan. Maar zijn waarschuwingen waren welkom, je denkt wel goed over alles na. We zijn ook echt bezig met de toekomst, natuurlijk omdat mijn zoon Nardo het ooit zal gaan overnemen. Als dat niet zo was zouden we er heel anders inzitten waarschijnlijk, het zou onze tijd wel duren. We hadden ooit wel 140 man met een eigen kraan aan het werk, elk loonbedrijf had toen een kraantje. Die tijd is voorbij, men krijgt geen geld meer van de bank. Tien jaar geleden zag ik dit aankomen en daarom hebben we geïnvesteerd in eigen materieel. Van 50 eigen kranen zijn we gegroeid naar 150 eigen kranen. Met huurkranen boekten wij als bedrijf prima resultaten, maar nieuwe tijden vragen dus om veranderingen, vandaar de enorme groei. Er staan 97 man op de loonlijst, veel meer dan voorheen. Ook hebben we veel ZZP-ers in dienst, die zitten op een kraan van ons. Nog slechts 40 man met een eigen kraan, zo hard is dat teruggelopen, worden door ons ingehuurd. De ouderen met een eigen kraan maken de tijd vol, jongeren komen er niet voor terug.  Als Nardo hiermee verder gaat heeft hij een gezonde basis, als hij iedereen aan het werk houdt heeft hij een goeie boterham.

Leo Senior:

De laatste jaren had ik wel eens mijn twijfels, we zijn verschrikkelijk hard gegroeid. Maar achteraf heeft hij dat verschrikkelijk goed ingezien.

Leo Junior:

Net als mijn vader heb ik ook risico’s genomen. We begonnen met een dieplader, een hele investering. Daarna nog zo’n ding, nu hebben we er al vijf. Elke dag rijden er minimaal drie vol continue.

Leo Senior:

Recentelijk hebben we de vierde recessie over ons heen gekregen. De eerste was in 72-73, ik kreeg ook geen brandstof meer. Tien jaar laten kwam de bestedingsbeperking, dan krijg je het als bedrijf wel te verduren. Wat veel voldoening geeft is dat we er telkens wijzer en beter uitkomen. Daar heeft Leo junior ook een geweldige verdienste in gehad.

Leo Junior:

De meest recente investeringen hebben te maken met GPS. Iets wat ik ook tijdig zag aankomen, al zes jaar geleden, hier is vraag naar. Je moet dan durven investeren, we hebben 10 GPS-koffers aangeschaft voor 35.000 euro per stuk. En net als ooit bij mijn vader met zijn stalen platen weten ze ons nu ook te vinden, de GPS-investeringen betalen zich terug. Mijn vader heeft het ook aangedurfd om kranen te kopen, geluk dwing je af.

Leo Senior:

Toen ik 20 kranen had werd mij verteld door vrienden dat ik veel geluk heb gehad. Eén van hen was twee jaar ouder dan ik, ik vroeg hem waarom hij zelf niet allemaal had gedaan dan. Vroeger kwam je de Hoeksche Waard niet eens uit, die reizen naar de Botlek en Parijs ondernam ik met zweet in de handen.

Leo Junior:

Dat heb ik nooit hoeven doen, het werk kwam altijd binnen vliegen. Nog steeds eigenlijk. Het bedrijf loopt naar grote tevredenheid, het leiden van een voetbalteam (Leo is trainer van Goudswaardse Boys 1) levert vaak nog meer problemen op dan het leiden van dit enorme bedrijf. De eerste optie is nu dat Nardo het bedrijf gaat overnemen. We weten zeker dat het bedrijf nog voor groei vatbaar is. Zodra ik er mee ga stoppen zal ik er niet meer zo dicht bovenop zitten als mijn vader nu doet. Maar loslaten zal ik het nooit.

Nardo:

Ik hou me nu bezig met de administratie, ik probeer van alles te bekijken en er van te leren. Toen ik begon wist ik er niets van, ik zie nu samenhang en hoe dingen doorwerken. Morgen zou ik het bedrijf nog niet kunnen overnemen, dat hoeft ook niet want hier op kantoor werken uitstekende krachten, belangrijke peilers van het bedrijf. Ik deed een Hbo-opleiding, maar vanwege motivatieproblemen ben ik ermee gestopt. Mijn vader was daar niet ongelukkig mee, hij vond dat ik ook niet te lang moest wachten met instappen.

Leo junior:

Enerzijds ben ik er blij mee, maar anderzijds vind ik ook dat je moet afmaken waar je aan begint.

Leo Senior:

We zien Nardo al groeien, een jaar gelden wist hij niet eens wat een hydraulische hamer was. Hij gaat gelukkig met stappen vooruit, want dit is echt een moeilijk bedrijf hoor om te runnen.  Je hoeft ook niet alles te weten, als je maar de kunst verstaat om de juiste mensen om je heen te verzamelen.

Nardo:

Ik ben ook blij dat ik dezelfde kans krijg om het stap voor stap te leren, dat kan gerust tien jaar duren. Nu wordt ik betrokken bij de inkoop van kleding, alle aspecten komen aan bod, ook offertes aanvragen voor helmen bijvoorbeeld.

Opgetekend voor piershil.com, door Henk van den Heuvel, oktober 2015

Knipsel ‘Tol timmert aan de weg’ – Algemeen Dagblad Editie Hoeksche Waard 14 oktober 2015

piershil-latwol50jaar-14okt2015

Filmpje ‘Fotoshoot QPhoto’ – 9 oktober 2015

Vooraf werden enkele foto’s gemaakt voor een artikel in het Algemeen Dagblad, door Arjon Groeneweg van QPhoto.

Foto’s en Filmpje ’17 oktober 2015 – Feest bij L.A.W. Tol b.v.’

lawtol-piershil-feest-17oktober2015-01 lawtol-piershil-feest-17oktober2015-02 lawtol-piershil-feest-17oktober2015-03 lawtol-piershil-feest-17oktober2015-04

Updated: oktober 22, 2015 — 1:01 pm
  1. leuk stuk over een prachtig bedrijf!!

  2. Prachtig verslag over een mooi bedrijf wat door Leo Tol is opgebouwd vanaf de grond.
    Mooi bedrijf waar ze trots op kunnen wezen en ook in de Hoeksewaard .

  3. Mooi verslag Henk van een van de parels uit de Hoekschewaard. L.A.W TOL. B.V Maar trainen kan die niets van.

  4. Wat een mooi verhaal verteld door 3 generaties.
    Succes Nardo, ik hoop dat je het bedrijf mooi voort kunt zetten, gefeliciteerd Leo sr en jr.
    Wat ooit begon in Nieuw Beijerland, midden in het dorp weet ik nog, ziet er nu uit als een bloeiend concern van naam!
    Marianne de Groot-de Regt.

  5. Mooi verhaal, bedrijf om trots op te zijn.
    Fijn en super knap dat mijn broer het bedrijf van mijn ouders zo goed voortzetten.
    Marja xx

  6. van harte gefeliciteerd fam.tol ik was een van je eerste klanten toen je een 2 rijige voorraad rooier kocht volgens mij was dat een BAV ? wat toen al een hele verbetering was.
    hulde fam.tol.ik hoop dat jullie nog vele jaren mogen blijven bestaan !!!!
    groeten en nog veel geluk met jullie prachtige bedrijf

    ad verhorst.

Laat een antwoord achter aan Henk van Hal Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.